Eğitim kurumları yöneticisi yetiştirme ve atamada meritokrasi

Abstract

Meritokrasi, yönetim erkinin, erdem, liyakat ve bireylerin kendi kişisel üstünlüğüne dayandırdığı yönetim şeklidir. Tarih boyunca insanlar değişik yönetim şekilleri ile yönettiler, yönetildiler. İdeal olan hep araştırıldı.Amerika Birleşik Devletlerinde kayırmacılık (yağma) sisteminin olumsuzlukları sonucunda, uzun bir tarihi süreç ve mücadele ile ortaya çıkan merit (liyakat) sistemine geçilmiştir.Bu tez çalışmasında meritokrasi kavramı üzerinde durulmuştur. Meritokrasinin doğuşu ve meritokrasi ilkelerinden bahsedilmiştir. Eski Türk Devletlerinde meritokratik uygulamalar araştırılmış, bu yönetimlerin devamını sağlayamamasının sebepleri değerlendirmeye tabi tutulmuştur.Türk Milli Eğitim sisteminde eğitim kurumlarına yönetici yetiştirme ve atama politikası Milli Eğitim Şuralarında, yönetmeliklerde, Mehtap Projesinde ve alanyazında tespit edilmeye çalışılmıştır.Ülkemizde hala eğitim kurum yöneticiliğinde öğretmenlik mesleği yeterli görülmektedir. Bunu sonucunda yönetmeliklerde sunulan şartlar kayırmacılığa, ayrımcılığa ve kifayetsizlerin makamı işgaline sebep olmaktadır. Eflatun'un dediği gibi ?hayatta göreceğiniz iş ne olursa olsun, erdem olmayınca elde edeceğiniz her şeyin, yapacağınız her işin sonunda utanç ve kötülük vardır.?T.C Anayasasında, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununda ve Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nde yerini bulan liyakat ilkesi personel rejiminin temel ilkeleri arasında yer almaktadır. Uygulamada (merit) liyakat ilkesiyle çelişen durumlara rastlanmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nde belirtilen liyakat ilkesi ve uygulamalarda çıkan sorunlar değerlendirilmiştir.Eğitim kurum yöneticisi yetiştirime ve atamada, günün şartlarına göre yönetici yeterliği belirlenmeli, yöneticideki yeterliliği belirleyen ölçütler liyakat ilkesi doğrultusunda sınavla değerlendirilmelidir.Yönetmelikler, siyasi baskıya maruz kalmayacak şekilde hazırlanmalıdır. Yönetmeliklerden kaynaklanan belirsizlik veya inisiyatif yönetici seçmede etkili olmamalıdır. Milli Eğitim Bakanlığı, üniversiteleri, sendikaları katarak ortak bir akılla günün şartlarına uygun geleceği gören yönetmelik hazırlamalıdır.Sistem içerisindeki eğitim kurum yöneticileri ise ihtiyaç analizi yaparak bilgi, beceri, tutumlarını (yeterliklerini) geliştirecek sertifikalı hizmet içi eğitim almalıdır.

Meritocracy, is a management style in which administration authority is based upon virtue, merit and individual superiorities. Throughout history, human beings both managed and they are managed in different ways. The ideal one has been researched.After the negative results of nepotism has been faced in the USA, the merit system has been replaced after a long historical process and hassle.In this thesis, the concept of meritocracy has been emphasized. The birth of meritocracy and its principles are evaluated. And also the meritocratic applications of the previous Turkish States have been researched and the reason why those applications couldn?t survive has been evaluated.Management training and appointing policy for education institutions in the National Education System has been indicated throughout the National Education Council, regulations, Project Mehtap and related literature.Still, in our country profession of teaching is thought to be sufficient for educational institutions administration. As a result the conditions in the regulations cause nepotism, discrimination and inadequate people?s gaining authority. As Platon said `? in which work you are occupied, if there isn?t merit; everything you have and every result in your work will face shame and devilry.The merit principle which is among the basic principles of the personnel regime is also found in the Turkish Constitution, and in the Civil Servants Law No.657, and also in the Managers of Educational Institutions In the Ministry of Education to Change the Appointment and Replacement Regulation. In practice, there are situations conflicting with the merit principle. Here, the problems in practice and between the merit principle in the Managers of Educational Institutions in the Ministry of Education to Change the Appointment and Replacement Regulation are evaluated.In training and appointing educational institutions administrator, the administrator adequacy should be indicated along the historical context and the measures of indicating adequacy of the administrator should be indicated along examinations.The regulations should be prepared without political pressure. The uncertainty causing from regulations or the initiative shouldn?t be in consideration in selecting managers. The Ministry of National Education, with the help of universities and unions should prepare futuristic regulation in accordance with the historical context.The managers of the educational institutions in the system should make a requirement analysis and should have certificated in-service training to improve knowledge, ability and attitudes and adequacy.