Lise öğretmenlerinin epistemolojik inançları ile öğretme-öğrenme anlayışları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın genel amacı; Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı lise öğretmenlerinin epistemolojik inançları ile öğretme-öğrenme anlayışları arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Bu doğrultuda, liselerde görev yapan öğretmenlerin epistemolojik inançları ile öğretme öğrenme anlayışları ortaya çıkarılmaya çalışılmış ve epistemolojik inançlarla öğretme öğrenme anlayışları arasındaki ilişkiler araştırılmıştır.Araştırmanın genel amacına bağlı olarak aşağıdaki alt amaçlara cevap aranmıştır:1.Lise öğretmenlerinin epistemolojik inançlarının düzeyi nedir?2.Lise öğretmenlerinin epistemolojik inançları; a) insiyet, b) kıdem, c) branş, d) öğrenim durumu, e) görev yapılan kurum türü ve f) görev yaptığı okul türü değişkenlerine göre değişmekte midir? 3.Lise öğretmenlerinin öğretme- öğrenme anlayışları nedir?4.Lise öğretmenlerinin öğretme- öğrenme anlayışları; a. cinsiyet, b. kıdem, c. branş, d. öğrenim durumu, e. görev yapılan kurum türü ve f. görev yaptığı okul türü değişkenlerine göre değişmekte midir? 5.Lise öğretmenlerinin epistemolojik inançları ile öğretme öğrenme anlayışları arasında bir ilişki var mıdır?Araştırma betimsel nitelikte ve tarama modelindedir. Araştırmanın evreni, 2012–2013 eğitim-öğretim yılında, Trabzon İl merkezi ve ilçelerde toplam 112 lisede çalışan, yaklaşık 2670 öğretmeni kapsamaktadır Örneklem ise, gönüllük ve yansızlık kuralına göre seçilen ve ölçeği doldurmayı kabul eden 1581 öğretmenden oluşturulmuştur.Veriler, beşli likert türü maddelerin yer aldığı iki farklı ölçekle elde edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde, frekans, yüzde, aritmetik ortalama, `t` testi ve `Tek Yönlü Varyans Analizi (Anova)`; Mann Whitney U testleri kullanılmıştır. Saptanan farkların hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için de Bonferroni Testi uygulanmıştır. Öğretmenlerin epistemolojik inançlar ile öğretme-öğrenme anlayışları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı (r) analizi tekniğinden yararlanılmıştır.Verilerin analizinden elde edilen bulgular şu şekilde özetlenebilir: 1. Araştırmaya katılan lise öğretmenlerinin, epistemolojik inançların `bilginin kaynağı uzmandır ve öğrenme yetenek işidir` boyutunda gelişmiş epistemolojik inanca sahip oldukları, `öğrenme çabaya bağlı değildir` boyutunda güçlü bir inanç taşımadıkları, `bilgi tek ve kesindir` boyutunda ise pozitivist nesnelci inanca daha yakın durdukları tespit edilmiştir. 2. Araştırmada, epistemolojik inançların bazı boyutlarında cinsiyet değişkenine göre kadın öğretmenlerin lehine bulgular ortaya çıkmıştır. Epistemolojik inançların bazı boyutlarında, öğretmenlerin düşük kıdemlerde gelişmiş(sofistike) olan inançlarının kıdemleri arttıkça gelişmemiş(naif) inançlara doğru evrildiği görülmüştür. Öğretmenlerin epistemolojik inançları arasında branş değişkenine göre anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır.3. Araştırmada, lisans mezunu öğretmenlerle lisansüstü mezunu olan öğretmenlerin epistemolojik inançlarının, lisansüstü öğretmenlerin lehine, anlamlı düzeyde farklılaştığı anlaşılmıştır. Öğretmenlerin epistemolojik inançları arasında görev yaptığı kurum türüne göre ve okul türü değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık saptanmamıştır.4. Araştırmada, lise öğretmenlerinin yapılandırmacı öğrenme anlayışını benimsedikleri, geleneksel öğrenme anlayışı konusunda ise kararsız olduklarıanlaşılmıştır. 5. Araştırmada, kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere kıyasla yapılandırmacı öğrenme yaklaşımını daha çok benimsedikleri anlaşılmıştır. Geleneksel anlayış boyutunda ise cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık ortaya çıkmamıştır. Öğretmenlerin öğretme-öğrenme anlayışlarının yapılandırmacı anlayış ve geleneksel anlayış boyutlarında kıdem değişkenine göre anlamlı farklılık ortaya çıkmıştır. Buna göre, 1-5 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin, yapısalcı öğrenme anlayışını yüksek kıdemdeki öğretmenlere göre daha çok benimsedikleri, geleneksel öğrenme anlayışını ise benimsemedikleri bulgusuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin yapılandırmacı ve geleneksel öğrenme anlayışları arasında branş değişkenine göre anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. 6. Araştırmada, lisansüstü öğrenim gören öğretmenlerin lisans mezunu öğretmenlere göre yapılandırmacı öğrenme yaklaşımını daha çok benimsedikleri, öğretmenlerin öğrenme anlayışları arasında görev yaptıkları kurum türü ve okul türü değişkenlerine göre ise anlamlı bir farklılık olmadığı ortaya çıkmıştır.7. Araştırmada, gelişmiş epistemolojik inanç ve öznel bilgi anlayışı ile yapılandırmacı yaklaşım arasında pozitif; geleneksel pedagojik anlayış arasında ise negatif bir korelasyon olduğu sonucu ortaya çıkmıştır.Araştırma sonucunda, Milli Eğitim Bakanlığı'nın, liselerde görev yapan her branştaki öğretmenlerin gelişmiş epistemolojik inançlara sahip olmaları için çaba göstermesi, bu amaçla üniversitelerle işbirliği yaparak çalıştaylar, seminerler ve konferanslar düzenlemesi, eğitim fakültelerine epistemolojik tabanlı dersler eklenmesi, mevcut öğretmenlere hizmetiçi eğitimle epistemolojik inançlarının geliştirilmesi, üniversitelerin öğretmenlere yönelik lisansüstü kontenjanlarını artırmaları, alanda nitel, alan odaklı ve farklı bağlamdaki epistemolojik inançlar üzerine çalışmalar yapılması önerilerinde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Epistemolojik inançlar, Öğretme-öğrenme anlayışı, Yapısalcı yaklaşım, Geleneksel yaklaşım, Lise öğretmenleri

The general aim of this study is to reveal the relationship between teachers', who work in state and private high schools of Ministry of National Education, epistemological beliefs and their teaching and learning approaches. In this vein, it is attempted to reveal relationship between high school teachers' epistemological beliefs and their teaching and learning approaches and those relationships were investigated. In connection with general aims; answers to following sub-aims of study were sought:1.What is the level of high school teachers' epistemological beliefs?2.Is there any difference in high school teachers' epistemological beliefs on the basis of a) gender, b) teaching experience, c) subject specialism, e) type of institution and f) type of the school worked in variables?3.How are the teaching-learning approaches of high school teachers?4.Is there any difference between high school teachers' teaching-learning approaches and a) gender, b) teaching experience, c) subject specialism, e) type of institution and f) type of the school worked in variables?5.Is there any relationship between high school teachers' epistemological beliefs and their teaching-learning approaches?This research is a descriptive study and survey model is adopted. Universe of the study consist of 2670 teachers who work in total of 112 high schools of Trabzon city and provinces in 2012-2013 academic year. Sample of the study consists of 1581 randomly selected high school teachers who accepted to fill out the scale voluntarily. Data were obtained through two different scales which consist of 5 optional likert type items. In the data analysis process, frequencies, percentage, means scores, `t` test and One Way Variance Analysis (Anova); Mann Whitney U tests were utilized. Bonferroni Test was used in order to find out differences occurred between which groups. In order to determine the relationships between high school teachers' epistemological beliefs and their teaching and learning approaches, Pearson's Moment Correlation Co-efficient (r) technique was employed.Findings obtained from data analysis can be summarized as follows:1.It was found that high school teachers have developed epistemological beliefs in `expert is a source of knowledge and learning is a talent` dimension of epistemological beliefs; have weak beliefs in `learning does not depend on effort` dimension; and they have positivistic and objectivist beliefs in `knowledge is unique and certain` dimension of epistemological beliefs.2.In the study, in some dimensions of epistemological beliefs resulted in favor of female teachers on the basis of gender variable. In some dimensions of epistemological beliefs; it was seen that teachers' developed (sophisticated) beliefs at lower teaching experiences were evolved to less developed (naïve) beliefs when their teaching experiences were increased. There is no difference between teachers' epistemological beliefs on the basis of subject specialism dimension.3.In the study, it was found out that there was a meaningful difference between teachers' who have undergraduate diploma and post-graduate diploma in favor of postgraduates. No difference was found between teachers' epistemological beliefs and their institutions and school type variables. 4.In the study it was found out that teachers adopted constructivist learning approach but they were indecisive about traditional learning approach. 5.In the study results show that female teachers are more in favor of constructivist learning approach compare to male teachers. On the basis of traditional learning approach there was no difference in terms of gender variable. In terms of constructivist and traditional learning dimensions of teachers' teaching-learning approaches, meaningful differences were found between those dimensions and teaching experiences of teachers. Accordingly; teachers who have 1-5 years of teaching experiences have embraced constructivist learning approaches more than teachers who have higher teaching experiences and did not adopted traditional learning approaches. No difference was determined between teachers' traditional and constructivist learning approaches on the basis of subject specialism variable. 6.Results of the study show that teachers who have postgraduate degree have embraced constructivist learning approaches compare to teachers with undergraduate diplomas. On the contrary no meaningful difference was found between teachers learning approaches on the basis of type of institution and type of school they work in.7.At the end of the study it can be said that there is a positive correlation between developed epistemological beliefs and subjective knowledge understanding and constructivist approach whereas negative correlation with traditional pedagogical approach.As a result of the study it is suggested that Ministry of National Education should spend efforts to help each of high school teachers to have developed epistemological beliefs and through co-operating with universities workshops, seminars and conferences should be arranged for teachers. It is also suggested that at education faculties epistemological based courses should be added to programs, through in-service training course teachers' epistemological beliefs should be improved, universities should expand post-graduate student quotas for teachers, and qualitative field focused researches and different contextual studies on epistemological beliefs should be carried out. Keywords: Epistemological beliefs, Teaching-learning Approaches, constructivist approach, Traditional approach, High school teachers.