Okul yöneticisi yetiştirmede web tabanlı problem temelli öğrenmenin katılımcıların öz - yeterlik inançlarına ve yöneticilik mesleğine ilişkin tutumlarına etkisi

Abstract

Bu tez çalışmasında web tabanlı problem temelli okul yöneticiliği eğitiminin (WT-PTOYE) katılımcıların öz-yeterlik inançlarına, web tabanlı öğrenmeye ve yöneticilik mesleğine ilişkin tutumlarına etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada bir deney grubu bir de kontrol grubundan yararlanılmıştır. Çalışmada nicel ve nitel araştırma yaklaşımlarının birlikte kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Nicel veriler, sadece deneysel süreçte toplanırken, nitel veriler hem hazırlık aşaması sürecinde hem de deneysel araştırma sürecinde toplanmıştır.Araştırmanın deney ve kontrol grubunu oluşturan katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Çalışma gruplarındaki katılımcıların belirlenmesinde gönüllülük başta olmak üzere bilgi ve iletişim teknolojilerini etkin kullanabilme ve internete ulaşabilirlik kriterleri dikkate alınmıştır. Deney grubu 33 katılımcıdan, kontrol grubu ise 31 katılımcıdan meydana gelmiştir. Web tabanlı problem temelli öğrenmenin doğasına uygun bir şekilde, deney grubundaki katılımcılar 6 veya 7 kişilik 5 alt gruba ayrılmıştır. Çalışma, hazırlık aşaması ve deneysel araştırma süreci olmak üzere iki süreçten meydana gelmiştir. Hazırlık aşaması, deneysel araştırma sürecine geçilmeden önce yapılması gereken çalışmaların planlandığı ve senaryoların hazırlandığı süreçtir. Bu süreçte, okul yöneticiliği eğitimi modeli planlanmış, hazırlık aşamasının verileri toplanmış ve eğitim portalı oluşturulmuştur. Deneysel araştırma sürecinde ilk olarak katılımcılara problem temelli öğrenme (PTÖ) etkinliklerini gerçekleştirebilmeleri için eğitim portalının tanıtımı yapılmış ve öntestler uygulanmıştır. Eğitim süreci sonunda da sontestler yapılmış ve aynı zamanda katılımcılardan odak grup görüşmeleri ile programın etkililiğine ilişkin veri toplanmıştır.Verilerin toplanması için kişisel bilgi formu, Web Tabanlı Öğrenmeye İlişkin Tutum Ölçeği, Yöneticilik Mesleğine İlişkin Tutum Ölçeği, Genelleştirilmiş Öz-Yeterlik İnancı Ölçeği, Program Değerlendirme Ölçeği, Okul Yöneticilerinin Karşılaştıkları Yönetsel Sorunları Belirleme Formu ve WT-PTOYE Program Sürecine İlişkin Odak Grup Görüşmesi Formu kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen bulgulara göre; WT-PTOYE sürecinin, katılımcıların genel ve mesleki öz-yeterlik inançlarını, yöneticilik mesleğine ve web tabanlı öğrenmeye yönelik tutumlarını anlamlı düzeyde ve pozitif yönde etkilediği sonucuna varılmıştır. Nitel verilerin analizinden elde edilen bulgulara göre; eğitim süreci, katılımcıların eğitim ihtiyaçlarını büyük ölçüde karşılamıştır. Ayrıca uygulanan eğitim, katılımcıların teori ile uygulama arasındaki bağı kurmalarına ve öz-yönelimli öğrenmelerine önemli katkılar sağlamıştır. Bu sonuçlardan hareketle, web tabanlı problem temelli öğrenmenin, okul yöneticilerinin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerinde kullanılmasına yönelik olarak eğitim politikalarını üretenlere ve uygulayıcılara yönelik çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

The main aim of this study is to determine the effect of a web-based problem-centered school administrator training program (WB-PCSAT) on participants' self-efficacy beliefs, attitudes towards web-based learning and principalship. For this aim, an experimental group and a control group were used. Mixed method combining quantitative and qualitative research approach was used in this study. While quantitative data were collected only in the experimental process, qualitative data were collected both in the preparation process and after the experimental research process. Participants of the experimental and the control groups were determined by purposive sampling. Voluntariness, ability to use information and communication technologies effectively and internet accessibility criteria were taken into account for determining the groups participants in the study. There were 33 participants in the experimental group and 31 participants in the control group. Considering the nature of web-based and problem-centered learning, participants in the experimental group was divided into 5 sub-groups (each of sub-groups includes 6 or 7 people). The study was formed in two phases including preparation phase and experimental research process. The preparation phase was the process of planning work to be done before starting the experimental research process and preparing the scenario. In this process, school administrator training model was planned, data of preparation phase were collected and the training portal was developed. In the experimental research process firstly the education portal was presented to experimental group to do PBL activities and pretest was applied. At the end of the educational process post-test was applied and also data on the effectiveness of the program were collected through focus group interviews with the participants.Personal Information Form, Generalized Self-Efficacy Belief Scale, Attitude Towards Web-Based Learning Scale, Attitude Towards Principalship Scale, Program Evaluation Scale, Managerial Problems Faced by School Administrators Determination Form and Focus Group Interview Form on the WB-PCSAT Program Process Evaluation were used to collect the data. According to the findings obtained from the analysis of quantitative data, WB-PCSAT process was significantly and positively affected participants' attitudes towards general and professional self-efficacy beliefs, principalship and web-based learning. According to the findings obtained from the analysis of qualitative data, training process has been greatly met to participants' training needs. Training process has also provided significant contributions to participants' establishing the link between theory and practice and self-directed learning. Based on these results, some suggestions for educational policy makers and practitioners were developed for the use of a web-based problem-centered learning in school administrators' pre-service and in-service training programs.