Türkiye ve Azerbaycan`daki 6. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından karşılaştırılması

Abstract

Türkçe öğretiminin en önemli aracı olan ana dili ders kitaplarının, Türkçenin söz varlığı unsurlarını başarılı bir şekilde yansıtması beklenir. Dört temel dil becerisinin temelinde yer alan sözcüklerin öğrencilere en iyi şekilde kazandırılması noktasında hem öğretmenlerin hem de öğrencilerin ilk başvuru kaynağı olan ders kitaplarının; özellikle de Türkçe öğretiminin asıl amaç edinildiği ana dili ders kitaplarının, söz varlığı zengin olmalıdır.Bu çalışmada Talim Terbiye Kurulu'nun 2015-2016 eğitim-öğretim yılında okutulmasını tavsiye ettiği MEB yayınlarına ait 6. Sınıf Türkçe ders kitabı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı'nın 01.04.2004 tarihli, 265 sayılı emri ile 2012-2013 öğretim yılında okutulmak üzere tavsiye ettiği Bilal HESENLİ, Esger GULİYEV, Soltan Hüseyinoğlu tarafından ilköğretim okullarının 6. sınıfı için hazırlanan Türkçe ders kitabındaki metinler kullanılmıştır. Ders kitapları öncelikle bilgisayar ortamında Word programına aktarılmış, tüm kelimeler alt alta sıralandıktan sonra Excel programına yüklenmiş ve orada tür, görev ve köken bakımından sözcükler incelenmiştir. Daha sonra kitapların tekrarlı ve tekrarsız söz varlığının sayısı tespit edilmiştir. Bulgular tekrarsız söz varlığı sayısı üzerinden tespit edilip yorumlanmıştır. En sonunda tüm veriler grafiklere dönüştürülerek somut bir şekilde çalışmaya eklenmiştir.Çalışma sonucunda elde edilen bulgulardan hareketle Türkiye ve Azerbaycan'da okutulan Türkçe ders kitapları tekrarsız sözcük sayısının tekrarlı sözcük sayısına oranına bakıldığında tekrarsız sözcüklerin tüm sözcüklerin üçte biri kadar olduğu görülmüştür. Bu da söz varlığının zengin bir şekilde ders kitaplarına yansıtılmasında yetersiz olduğunu ortaya koymaktadır. Çalışma, Türkçe ders kitaplarında yer alan söz varlığı unsurlarının tür ve görevlerine göre dağılımını, ders kitaplarında yer alan sözcüklerin kökenini, ders kitaplarında bulunan metinlerin okunabilirliğini, sıklığını, ders kitaplarının söz varlığı açısından yeterliliğini ve hitap ettiği yaş seviyesinin bilişsel gelişim sürecine uygunluğunu tespit etmek amacıyla yapılmıştır.Anahtar Sözcükler: Sözcük, söz varlığı, temel söz varlığı, söz dağarcığı gelişimi, Azerbaycan ve Türkiye'deki Türkçe ders kitapları.

As the most important means of Turkish education, native language coursebooks are supposed to reflect the vocabulary of Turkish successfully. In relation to teaching the vocabulary skills, the grounding for the basic four skills, the coursebooks which are the first reference guides for both teachers and students must be rich in vocabulary. In this study the 6th grade Turkish course book published by MEB and recommended by board of education and discipline for 2015-2016 academic year, and Turkish course book prepared by Bilal HESENLİ, Esger GULİYEV, Soltan Hüseyinoğlu to be used for 2012-2013 academic year for 6th grade and recommended by Azerbaijan Ministry of education on 01.04.2004 with 265 numbered decision have been used. The books have been computerized to word document, the words are listed and transformed to excell programme and examined according to type, function and origin. After that, the recurring and nonrecurring vocabulary have been determined. The data have been elaborated with the nonrecurring vocabulary. With the idea that it might be helpfull, the readability of the texts have also been determined. In the end, all the data have been transformed into graphics and added to the study.With the data gathered at the end of the study it is found out that the nonrecurring words are 1/3 of recurring words in the the Turkish coursebooks in Turkey and Azarbaijan. This reveals the fact that the richness of vocabulary is not sufficiently reflected in coursebooks.The study has been conducted with the aim of finding out the distribution of vocabulary according to type and function, the roots of vocabulary, the readability and frequency of texts in coursebooks, the adequacy of vocabulary, and the appropriateness of the age of adressse to the cognitive development.Key Words: Word, vocabulary, basic vocabulary, vocabulary development,Turkish course books in Azerbijan and Turkey.