Fen bilimleri öğretmen ve öğretmen adaylarının bilimin doğası ve bilimsel araştırmaya ilişkin görüşleri ve sınıf içi uygulamaları

Abstract

Tarama metodunun kullanıldığı bu çalışmanın amacı, Fen Bilgisi (FB) öğretmen ve öğretmen adaylarının bilimin doğası ve bilimsel araştırmaya ilişkin görüşlerini belirlemek ve sahip oldukları görüşlerini sınıf içi uygulamalarına nasıl yansıttıklarını araştırmaktır. Araştırmaya 2015-2016 öğretim yılında Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği 4. sınıfta öğrenim gören 19 FB öğretmen adayı ile Elazığ ve çevre illerde görev yapan toplam 21 FB öğretmeni katılmıştır. FB öğretmen ve öğretmen adaylarının bilimin doğasına ilişkin görüşlerini belirlemek için `Bilimin Doğasıyla İlgili Görüş Anketi`, bilimsel araştırmaya ilişkin görüşlerini belirlemek için ise `Bilimsel Araştırma Hakkında Görüş Anketi` kullanılmıştır. Anketlerin uygulamalarından hemen sonra daha derinlemesine veri elde etmenin yanı sıra FB öğretmen ve öğretmen adaylarının derslerini bilimin doğası ve bilimsel araştırma bakış açısıyla nasıl işleyeceğini belirlemek ve bu sayede bilimin doğası ve bilimsel araştırmalar ile ilgili ana unsurları derslerine nasıl entegre edecekleri konusundaki görüşlerini ortaya çıkarmak için her bir katılımcıyla yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Mülakatlar anketlerdeki sorularla paralel bir şekilde yürütülmüştür. FB öğretmen ve öğretmen adaylarının bilimin doğası ve bilimsel araştırmalara ilişkin görüşlerini, sınıf içi uygulamalarına nasıl yansıttıklarını belirlemek için ise ders planları, ders video kayıtları, gözlem notları gibi veri toplama araçları kullanılmıştır. Açık uçlu anketlerden ve mülakatlardan elde edilen nitel veriler daha önce yapılan çalışmalarda kullanılan bir yaklaşımla nicel veri haline dönüştürülmüştür (Aydemir, 2012; Kaya, 2009; Vazquez-Alonso ve Manassero-Mas, 1999). Bu sayede veri toplama araçlarından elde edilen veriler bütüncül bir yaklaşımla analiz edilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular, FB öğretmen ve öğretmen adaylarının bilimin doğası ve bilimsel araştırmaya ilişkin görüşlerinin birbirine yakın seviyede ve genel olarak kısmen bilimsel düzeyde olduğu tespit edilmiştir. ayrıca hem bilimin doğası hem de bilimsel araştırmanın her ana unsura ilişkin yapılan Kay-Kare analizleri, bilimin doğasının tüm ana unsurları ile bilimsel araştırmanın `bilimsel araştırma bir soru ile başlar` ana unsuru (p<0,05) dışındaki diğer tüm ana unsurlarda FB öğretmen ve öğretmen adayları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık çıkmamıştır (p>0,05). Sınıf içi uygulamalarına ilişkin elde edilen verilerin analizi ise ne FB öğretmenlerinin ne de öğretmen adaylarının bilimin doğası ve bilimsel araştırmaya ilişkin görüşlerini derslerine yansıtamadıkları ya da ihmal ettikleri gözlemlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Bilimin Doğası, Bilimsel Araştırma, Sınıf İçi Uygulamaları, FB Öğretmenleri, FB Öğretmen Adayları

The purpose of this study utilizing the survey method is to determine pre-service and in-service science teachers' views on nature of science and scientific inquiry and how their views reflect to their classroom practices. 19 pre-service science teachers in their final year in the Department of Science Education Program and 21 science teachers working in Elazig and surrounding cities participated in the study. Views of the Nature of Science (VNOS) and Views about Scientific Inquiry (VASI) questionnaires were used to determine pre-service and in-service science teachers' views on nature of science and scientific inquiry. The individual interviews were conducted with all PSTs from after applying the questionnaires in order to profoundly clarify their understandings about nature of science and scientific inquiry. Field notes, lesson plans and video records for the pre-service and in-service science teachers' classroom teaching practices were used as data collection tools in this study. The qualitative data obtained from questionnaires and individual interviews was transformed into quantitative data approach used in previous studies (Aydemir, 2012; Kaya, 2009; Vazquez-Alonso and Manassero-Mas, 1999) and was analyzed in a holistic way.Findings obtained from the data showed that pre-service and in-service science teachers' knowledge levels of nature of science and scientific inquiry were approximately close to each other and had generally partial understandings on them. Chi-square analyses indicated that while there were no statistically significance differences between pre-service and in-service science teachers about all aspects of nature of science and seven aspects of scientific inquiry (p>0,05) except for only one scientific aspect – `Scientific Investigations All Begin With a Question` (p<0,05). Findings obtained from classroom practices indicated that both pre-service and in-service science teachers tended not to reflect their views on nature of science and scientific inquiry on their classroom practices. Keywords: Nature of Science, Scientific Inquiry, Classroom Practice, Pre-Service Science Teachers, In-service Science Teachers.