Düşey yüklenen tuğla kemerlerdeki gergi çubukların davranışa etkisinin incelenmesi

Abstract

Kemerler yüzyıllar boyunca büyük açıklıkları geçmek amacıyla kullanılmış yapı türleridir. Anadolu'da özellikle Osmanlılardan kalan cami, medrese, han ve ev türü yapılarda ahşap veya demirden gergilerin kullanıldığı görülmektedir. Gergiler düşey yük altında kalan kemerlerin stabilitesinin korunmasında büyük öneme sahiptirler. Bu çalışmada, düşey yüke maruz kalan kemerlerde kullanılan gergilerin, genel davranışa etkisi araştırılmıştır. Araştırma kapsamında 1'i gergisiz, 5 tanesi farklı tasarımlardaki gergiye sahip toplam 6 adet tuğla kemer deney numuneleri düşey yük altında teste tabi tutulmuştur. Deneye tabi tutulan numunelerin nümerik olarak da hesaplaması yapılmıştır. Deney sonuçları nümerik sonuçlarla karşılaştırmalı olarak sunulmuş, sonuçlar hakkında yorumlar yapılmıştır. Ayrıca restorasyon çalışmalarında gergi uygulamalarında karşılaşılan sorunlar değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Gergi çubuğunun etkileri, Kagir kemerler, Sonlu elemanlar yöntemi, Lusas , Drucker-Prager kriteri.

For centuries, arch structures have been used to span large openings. In Anatolia, wood or iron tie rods have been used in the arches of historical buildings such as mosques, madrases, houses and khans which are especially from the Ottoman period. These tie rods are of great importance for the protection of the stability of arches under vertical load. In this study, tie rods are examined in terms of the influence on the general structural behavior, a total of six experimental models were tested under vertical load; one model with no tie rod and five models with different tie rods. The tested models were also evaluated by using the Finite Element Method. Consequently, the experimental results are presented in comparison with these numerical results and comments on the tie rods used on the arches are discussed based the obtained results. Furthermore, recommendations are offered to resolve the problems of tie rod applications encountered in restoration works. Keywords: Tie-rod effects, Masonry arches, Finite element analysis, Lusas software, Drucker-prager criterion.