Ihlara Vadisi (Aksaray) boyunca kaya düşmelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Ihlara Vadisi'nin turistik bir bölge olması ve her yıl yüz binlerce turistin vadiyi ziyaret etmesi sebebiyle kütle hareketlerinden kaynaklanacak tehlikelerin önlenmesi, hiç istenmeyen can kayıpları ve yaralanmaların olmaması adına çok büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Ihlara Vadisi boyunca özellikle turistik faaliyetlerin yoğun olduğu alanlara yönelik kaya düşmelerinden kaynaklanabilecek tehlikelerin belirlenmesi ve bu tehlikelerin azaltılmasına yönelik alınabilecek tedbirler önerilmiştir. Kaya düşme analiz çalışmalarının en önemli parametresi olan süreksizlik özelliklerinin ayrıntılı bir şekilde belirlenmesi için; yüzlek taraması ve hat etütleri yapılarak süreksizliklerin türü, durumu, aralığı, açıklığı, yönelimi, devamlılığı, eklem sıklığı, takım sayısı, dolgu malzemesi, pürüzlülük ve dalgalılığı, su sızıntıları ve blok boyutları ile ilgili veriler toplanmıştır. Ihlara Vadisi boyunca Kızılkaya ignimbiritlerinden oluşan yamaçlarda meydana gelen kaya düşmesi iki boyutlu kaya düşme analizleri ile değerlendirilmiş ve farklı blok boyutlarına göre değişik kaya düşme modellemeleri gerçekleştirilmiştir.Blok düşürme analizlerinden elde edilen; blokların gidebildikleri en uzak mesafe, yatay hız ve toplam kinetik enerji miktarları yorumlanarak, kaya düşmelerinden etkilenebilecek alanlar belirlenmiş ve tehlike derecesine göre zon haritası oluşturulmuştur.Anahtar Kelimeler: Ihlara Vadisi, Kaya düşmesi, İki boyutlu modelleme

Since the Ihlara Valley is a tourist attraction territory and hundreds of thousands of tourists visiting the valley each year, preventing the hazards caused by mass movements is significant for unwanted casualities and injuries. In this study, precautions are suggested to determine hazards caused by rock falls and to decrease these hazards especially where the touristic activity is dense through the Ihlara Valley.Crop survey and guideline investigations are carried out for the purpose of determining detailed joint features which are the most significant parameters for rock falls; thus the data like type, condition, spacing, persistence, orientation, density and number of joints, filling material, roughness and waviness of the joint surface, water leakage and block dimensions were collected. Rock falls of the Kızılkaya ignimbrite expected through the Ihlara Valley were modelled by two dimensional rock fall analysis and different falling scenarios were created considering different block sizes. Probable impacted territories are assigned by interpreting the endpoints of the blocks, horizontal velocity and total kinetic energy values obtained from the analysis, hazardous territories were determined and an hazard map is produced.Key words: Ihlara Valley, Rock fall, Two dimensional modelling