7-17 yaş arası migren ve gerilim tipi baş ağrısı tanısı olan hastalarda baş ağrısı ile vitamin D düzeyleri arasındaki ilişkinin araştırılması

Abstract

Baş ağrısı dünyada en yaygın şikayetlerden biri olup doktora en sık başvuru nedenleri arasındadır. Migren ve gerilim tipi baş ağrısı (GTBA) çocukluk ve adölesan çağında en sık görülen baş ağrısı tipleridir. Bu çalışmada migren ve GTBA tanısı alan hastaların klinik ve laboratuvar özelliklerinin belirlenmesi amaçlandı.Çalışma Mayıs 2017-Eylül 2017 tarihleri arasında Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde yapıldı. Çocuk Nöroloji Polikliniğine başvuran, 7-17 yaş arası, Uluslararası Baş Ağrısı Bozukluklarının Sınıflandırması (ICHD)-3 beta kriterlerine göre migren tanısı alan 100 hasta ve GTBA tanısı alan 30 hasta çalışmaya dahil edildi. Kontrol grubu olarak Genel Pediatri Polikliniğine başvuran 100 sağlıklı çocuk alındı. Çalışma gruplarının hemoglobin, hematokrit, MCV, MCHC, MCH, RDW, serum demir, demir bağlama kapasitesi, ferritin, vitamin B12 ve vitamin D düzeyleri belirlendi. Migren ve GTBA hasta grupları arasında baş ağrısı atak sıklığı açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmadı. Hasta grupları arasında ağrının şekli, şiddeti ve süresi açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık vardı (p<0.05).Migren tanılı hastalarda günlük bedensel aktivitelerle baş ağrısında artış GTBA'lı hastalara göre daha yüksekti. Stres, içsel sıkıntı, açlık, uykusuzluk ve zihinsel çalışma gibi baş ağrısı tetikleyici faktörler hem migrenlilerde hem de GTBA'lılarda en sık nedenler olarak tespit edildi. Ayrıca migrenli hastalarda uykusuzluk, soğuk hava ve sigaralı ortamda bulunma gibi faktörlerin GTBA'lı hastalara göre daha fazla baş ağrısını tetiklediği görüldü (p<0.05).Migrenli hastalarda hastalık süresi ile baş ağrısı atak sıklığı artıkça ferritin (sırasıyla p=0.021, p=0.003) ve vitamin D düzeyinde (sırasıyla p=0.004, p=0.002) azalma saptandı. Baş ağrısı şiddeti artıkça serum demiri (p=0.010) ve transferrin saturasyonunda (p=0.009) azalma saptandı. Ayrıca baş ağrısı atak süresi artıkça vitamin D düzeyinde azalma (p=0.034) saptandı.Gerilim tipi baş ağrısı olan hastalarda hastalık süresi uzadıkça MCHC (P=0.021) ve ferritin (p=0.012) değerlerinde azalma saptandı. Baş ağrısı atak sıklığı artıkça Hb (p=0.011) ve Hct (p=0.016) değerlerinde azalma görülürken, baş ağrısı şiddeti ve atak süresi ile Hb, Hct, MCV, MCHC, MCH, RDW, serum demir, TDBK, transferrin saturasyonu, ferritin, vitamin B12 ve vitamin D değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmadı.Migren hastalarında kranial manyetik rezonans görüntülemenin (MRG) %48'i normal, %52'sinde ise bening değişiklikler saptandı. Benzer şekilde GTBA hastalarında kranial MRG'nin %46.7'si normal, %53.3'ünde bening değişiklikler saptandı.Sonuç olarak, migren ve GTBA patogenezi henüz tam olarak anlaşılamasa da, bu çalışmada serum demir, ferritin ve vitamin D düzeylerindeki düşüklüğün baş ağrısı sıklığı ve şiddeti ile ilişkili olabileceği vurgulanmak istendi. Bu konuyla ilgili geniş popülasyonu içeren kontrollü çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.Anahtar kelimeler: Migren, gerilim tipi baş ağrısı, demir eksikliği anemisi, vitamin B12, vitamin D.

A headache is one of the most common types of complaints in the world and one of the most common reasons to seek medical care. A migraine and tension-type headache (TTH) is the most common types of a headache in childhood and adolescence. The aim of this study was to determine the clinical and laboratory characteristics of patients with a migraine and TTH.The study was conducted between May 2017 and September 2017 at Fırat University Medical Faculty Hospital. The study included 100 migraine, 30 TTH children, aged between 7-17 years, diagnosed according to the International Classification of Headache Disorders (ICHD)-3 beta criteria, whom applied to the Pediatric Neurology Outpatient Clinic. The control group consisted of 100 healthy children admitted to the General Pediatric Outpatient Clinic. Hemoglobin, hematocrit, MCV, MCHC, MCH, RDW, serum iron, iron binding capacity, ferritin, vitamin B12 and vitamin D levels of the study groups were determined.There was no statistically significant difference between a migraine and TTH patient groups in terms of headache attack frequency. There was a statistically significant difference between the patient groups regarding the shape, severity, and duration of the pain (p <0.05).Increased headache with daily physical activity was higher in patients with a migraine than in patients with TTH. A headache triggering factors such as stress, internal distress, hunger, insomnia, and mental work was found to be the most common causes of migraine and TTH patients. In addition, insomnia, cold air, and exposure to smoking were caused more headaches in migraine patients (p <0.05).There was a decrease in ferritin (p = 0.021, p = 0.003, respectively) and vitamin D levels (p = 0.004, p = 0.002, respectively) as the duration of disease and headache attack frequency increased in patients with migraine. As the severity of headache increased, serum iron (p = 0.010) and transferrin saturation (p = 0.009) were decreased. In addition to, as the duration of headache attack increased vitamin D levels were decreased (p = 0.034). In patients with TTH; as the duration of disease increased, MCHC (p = 0.021) and ferritin (p = 0.012) levels were decreased. As the incidence of headache attacks increased, Hb (p = 0.011) and Hct (p = 0.016) were decreased. There was no statistically significant relationship between Hb, Hct, MCV, MCHC, MCH, RDW, serum iron, TIBC, transferrin saturation, ferritin, vitamin B12 and vitamin D with headache severity and attack duration. In migraine patients, 48% of cranial magnetic resonance imaging (MRI) was normal and 52% were benign changes. Similarly, 46.7% of cranial MRI was normal and 53.3% were benign changes in TTH patients.In conclusion, although the pathogenesis of migraine and TTH is not yet fully understood, it is aimed to emphasize that the decrease in serum iron, ferritin and vitamin D levels may be related to the frequency and severity of headache. There is a need for controlled studies involving a large population.Keywords: Migraine, tension type headache, iron deficiency anemia, vitamin B12, vitamin D