Öğretmen adaylarının üst biliş düşünme becerileri ile bilimsel araştırma öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkilerin araştırılması

Abstract

Bu araştırmanın genel amacı öğretmen adaylarının üst biliş düşünme becerileri ile bilimsel araştırma öz-yeterlikleri arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Bu genel amaç doğrultusunda Öğretmen adaylarının üst biliş düşünme becerileri ile bilimsel araştırma öz-yeterliklerine yönelik görüşleri arasında cinsiyetlerine, öğrenim gördükleri bölümlere, öğrenim gördükleri sınıflara ve bilimsel araştırma yöntemleri dersini alma durumuna göre anlamlı fark olup olmadığı araştırılmıştır. Bunun yanında öğretmen adaylarının üst biliş düşünme becerileri ile bilimsel araştırma öz-yeterlikleri arasında ne düzeyde ve yönde bir ilişki olduğu araştırılmıştır. İlişkisel tarama yöntemine göre yürütülen bu araştırma evrenini Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören üçüncü ve dördüncü sınıf öğretmen adayları oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında evrenin tamamına ulaşılması amaçlanmıştır. Ancak veri toplama sürecinde yaşanan devamsızlıklar, gerekli izinlerin alınamaması gibi nedenlerle evrenin tamamına ulaşılamamış, toplamda 440 öğretmen adayı araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Araştırma kapsamında üst biliş düşünme becerileri algı ölçeği ve bilimsel araştırma öz-yeterliği ölçeği olmak üzere iki farklı ölçekten yararlanılmıştır. Araştırmada kullanılan bilimsel araştırma öz-yeterliği ölçeği Tuncer ve Özeren (2012) tarafından geliştirilmiştir. Araştırmanın diğer veri toplama aracı olan üst biliş düşünme becerileri algı ölçeği Tuncer ve Kaysi (2013) tarafından geliştirilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde dağılımın homojenliğine bağlı olarak Bağımsız Gruplar T Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi, dağılımın homojen olmaması nedeniyle Kruskall Wallis H testi kullanılmıştır. Bağımlı değişkenler ve alt boyutları arasındaki ilişkisel bağlam için ise Pearson Korelasyon Katsayısı ve Çoklu Regresyon Analizinden yararlanılmıştır. Bu çerçevede Çoklu Regresyon Analizinin ön sayıltılarını sağlamak amacıyla basıklık, çarpıklık, VIF gibi hesaplamalardan da yararlanılmıştır. Ayrıca bağımlı değişkenlerin bağımsız değişkenler açısından anlamlı biçimde farklılaştığının belirlendiği durumlarda bu farkın daha iyi yorumlanabilmesi için etki büyüklüğü hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda bağımlı değişkenler olan Üst biliş düşünme (ÜBD) ve Bilimsel araştırma özyeterliğine (BAY) yönelik görüşlerin araştırma bağımsız değişkenleri olan cinsiyet, sınıf, bilimsel araştırma yöntemleri dersini alma durumu ve öğrenim görülen bölüm açısından anlamlı düzeyde farklılaştığı belirlenmiştir. Cinsiyet değişkeni açısından belirlenen anlamlı düzeydeki görüş farklılıklarının ÜBD ölçeğinin Problem Çözme, Karar Verme ve Ölçeğin tamamı açısından kadın öğretmen adayları lehine olduğu gözlenmiştir. Öğrenim görülen sınıf (üçüncü ve dördüncü sınıf) değişkeni açısından belirlenen anlamlı görüş farkları BAY ölçeğinin Alan Yazın ve ölçeğin tamamı açısından dördüncü sınıf öğrencileri lehine gerçekleşmiştir. Bilimsel Araştırma Yöntemleri dersini alma durumuna göre yapılan karşılaştırmalarda BAY ölçeğinin bütün alt boyutları ve tamamı açısından bu dersi alanlar lehine, ÜBD ölçeğinin ise sadece Düşünme alt boyutunda yine bu dersi alanlar lehine anlamlı görüş farklılığı olduğu belirlenmiştir. BAY ve ÜBD ölçekleri ve alt boyutlarına yönelik görüşlerin öğrenim görülen bölüm açısından anlamlı biçimde farklılaştığı, ölçeklerin geneli ve alt boyutlarına yönelik görüş ortalamaları arasında pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğu bu araştırma kapsamında ulaşılan bulgular arasında yer almaktadır. Araştırmada son olarak bilimsel araştırma özyeterliği alt boyutlarının üst biliş düşünme becerilerine yönelik öz-yeterlik algısına ait varyansın %25'ini açıkladığı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular bilimsel araştırma özyeterliği ve üst biliş düşünme becerilerinin belli düzeyde ilişkili olduğudur. Bu nedenle eğitim-öğretim süreçlerinde bu iki değişkenin birlikte ele alınabileceği, bir değişken yardımıyla diğer değişken hakkında belli düzeyde bilgi sahibi olunabileceği düşünülmektedir. Cinsiyet, öğrenim görülen sınıf, bilimsel araştırma yöntemleri dersini alma durumu ve öğrenim görülen bölüm bilimsel araştırma ve üst biliş düşünme açısından önemli değişkenler olarak karşımıza çıkmıştır. Bu nedenle eğitim-öğretim süreçlerinde bilimsel araştırma veya üst biliş düşünme konusunda sınıf içi etkinliklerde cinsiyetin, öğrenim görülen sınıfın, bilimsel araştırma yöntemleri dersini alma durumunun ve öğrenim görülen bölümün dikkate alınması önerilmektedir.

The aim of this study is to investigate the relationship between prospective teachers' metacognitive thinking skills and their self-efficacy of scientific research. In line with this general purpose, it has been investigated whether there is a significant difference between teacher candidates' metacognitive thinking skills and their opinions about scientific research self-efficacy according to their gender, departments, their grade level and the status of taking scientific research methods course or not. In addition, the extent of relationship between prospective teachers' metacognitive thinking skills and scientific research self-efficacy was investigated.The population of this research, which was conducted according to the relational survey method, consists of third and fourth grade prospective teachers studying at Fırat University Faculty of Education. The aim of the research is to reach the whole population. However, the whole universe could not be reached due to absences during the data collection process and lack of necessary permissions; therefore, totally 440 prospective teachers consist of the sample of the study. Within the scope of the research, two different scales were used: metacognition thinking skills perception scale and scientific research self-efficacy scale. The scientific research self-efficacy scale used in the study was developed by Tuncer and Özeren (2012). Metacognitive thinking skills perception scale, which is the other data collection tool of the study, was developed by Tuncer and Kaysi (2013).In the analysis of the data, Independent Groups T Test and One Way Analysis of Variance were used depending on the homogeneity of the distribution, and Kruskall Wallis H test was used in cases where the distribution was not homogeneous. Pearson Correlation Coefficient and Multiple Regression Analysis were used for the relational context between dependent variables and their sub-scales. Therefore, calculations of kurtosis, skewness, and VIF were also used to provide preliminary assumptions of Multiple Regression Analysis. In addition, in cases where dependent variables differ significantly in terms of independent variables, effect size was calculated to interpret these differences better.As a result of the study, it was determined that the opinions about metacognition thinking (MCT) and scientific research self-efficacy (SRS) differed significantly in terms of gender, grade, the status of taking scientific research methods, and department. Significant opinion differences were determined to be in favor of female prospective teachers in Problem Solving, Decision Making sub-scales and Whole Scale of MCT. Significant opinion differences were determined in terms of grade level (third and fourth grade) in favor of the fourth grade students in Literature sub-scale and whole scale of SRS. In the comparisons made according to the status of taking the Scientific Research Methods course, it was determined that there was a significant opinion difference in favor of those who took this course in terms of all sub-dimensions and whole scale of SRS; on the other hand, there is a significant difference in terms of Thinking sub-scale of MCT only in favor of those who took this course. It was found that the opinions about SRS and MCT scales and their sub-dimensions differ significantly in terms of the department and there are positive significant relationships between the averages of whole scales and sub-scales. Finally, it was found that the scientific research self-efficacy sub-scales explain 25% of the variance of self-efficacy perception towards metacognitive thinking skills.The findings of the research show that scientific research self-efficacy and metacognitive thinking skills are related to a certain level. Hence, it is thought that these two variables can be handled together in training processes and that with the help of one variable, some knowledge can be obtained about the other variables. Gender, grade level, the status of taking scientific research methods and the department were important variables in terms of perception of scientific research and metacognition thinking. For this reason, in organizing classroom activities, it is recommended to take into consideration the gender, grade level, the status of taking the scientific research methods course regarding scientific research or metacognitive thinking in the educational processes.