Design and implementation of A verb lexicon and verb sense disambuguator for Turkish

Abstract

Bilgisayar sözlüğü özellikle bilgisayarlı çeviri gibi doğal dil işleme sistemlerinde önemli bir göreve sahiptir. Bu tezde biz türkçe için bir eylem belirleme sözlüğü ve eylem anlam çözümleyicisini tasarlayıp gerçekleştirdik. Eylemler olayları tümce içinde simgeleyip, özellikle sözdizimsel ayrıştırma ve bilgisayarlı çeviri gibi doğal dil işleme sistemlerinde en önemli göreve sahip olduklarından, sözlü ğümüzü yanlızca eylemlerden oluşturduk. Eylem anlam çözümleyicimiz oluştur duğumuz eylem sözlüğündeki bilgileri kullanır. Bu uygulamanın temel amacı çok anlamlı ya da deyimsel anlamlar içeren eylemlerin anlam çözümlemesini yapmaktır. Bununla birlikte sözlüğe kayıt ekleme, kayıtlara erişme, kayıtları güncelleme ve silme görevim yapan Lucid Common Lisp/e X- Windows altında geliştirilmiş bir yazılım ve Türkçede çok kullanılan adların özelliklerini içeren bir bilgi yapısını da sunacağız. Anahtar Sözcükler: Doğal dil işleme, bilgisayarlı çeviri, sözlük, sözcüksel çokanlamlılık, anlambilimsel bilgi yapısı.

The lexicon has a crucial role in all natural language processing systems and has special importance in machine translation systems. This thesis presents the design and implementation of a verb lexicon and a verb sense disambigua- tor for Turkish. The lexicon contains only verbs because verbs encode events in sentences and play the most important role in natural language processing systems, especially in parsing (syntactic analyzing) and machine translation. The verb sense disambiguator uses the information stored in the verb lexicon that we developed. The main purpose of this tool is to disambiguate senses of verbs having several meanings, some of which are idiomatic. We also present a tool implemented in Lucid Common Lisp under X- Windows for adding, access ing, modifying, and removing entries of the lexicon, and a semantic concept ontology containing semantic features of commonly used Turkish nouns. Keywords: Natural Language Processing, Machine Translation, Lexicon, Lex ical Ambiguity, Ontology.