Aloe vera (L.) burm. F. (Sarısabır) bitkisinin fitoterapide kullanımı

Abstract

Aloe vera (L.) Burm. f. (Aloe barbadensis (Miller)), Türkçe adı ile sarısabır, Afrika veya Arap Yarımadası'na özgü olduğu düşünülen, tarihte dâhili ve harici olarak terapötik amaçlı kullanımıyla oldukça iyi bilinen bir bitkidir. Bu tıbbi bitkinin yapraklarından iki farklı ürün elde edilmektedir: yeşil kabuk tabakasındaki damar demetlerinden salgılanan `Aloe vera usaresi` ve yaprak içi bölümündeki parankima hücrelerinde depolanan `Aloe vera jeli`. Usare ve jel, birbirinden oldukça farklı kimyasal, biyolojik ve farmakolojik özelliklere sahiptir. Bilinen en eski kullanım alanları olan usaresinin laksatif amaçlı ve jelin yara iyileştirici olarak kullanımının yanı sıra, yaprakların antioksidan, antiinflamatuvar, immünmodülatör, antimikrobiyal ve antitümör özellikleri de bulunmaktadır. Özellikle son yıllarda, A. vera'nın farmakolojik aktiviteleri, toksikolojik özellikleri, terapötik ve kozmetik amaçlı kullanım alanları ve gıda uygulamaları üzerine yapılan bilimsel araştırma ve yayın sayısında artış olduğu görülmektedir. Bu tez çalışmasında, temel olarak A. vera bitkisinin yapraklarının farmakolojik ve toksikolojik özellikleri ve yapraklardan elde edilen ürünlerin terapötik amaçlı kullanımı incelenmiştir. Çalışmada bunların yanı sıra, gelecekteki uygulamalar, A. vera yapraklarının işlenmesi ve elde edilen preparatlar, kozmetik amaçlı ve gıdalarda kullanımı, A. vera ürünlerinin güvenli kullanımına dair hususlar ve kullanımıyla ilgili Türkiye ve dünyada yapılmış olan yasal düzenlemelere yer verilmiştir.Anahtar kelimeler: Aloe vera; Aloe vera jel; Aloe vera usaresi; Fitoterapi

Aloe vera (L.) Burm. f. (Aloe barbadensis (Miller); `sarısabır` in Turkish), which is considered to be native to Africa or Arabian Peninsula, is a well known plant with a long history of use as topical and oral therapeutic. The fresh leaves of this medicinal plant have two different products: `Aloe vera latex` which is secreted from the vascular bundles in outer green rind and `Aloe vera gel` that is stored in inner leaf pulp parenchyma cells. The latex and the gel have very different chemical, biological and pharmacological properties. Besides the ancient usage of A. vera latex as a laxative and A. vera gel as a healing agent; leaves also have antioxidant, antiinflammatory, immunmodulatory, antimicrobial and anti-tumour activities. Especially in last a few years, there is an increase in the number of scientific researches and articles about pharmacological activities, toxicological properties, therapeutic, cosmetic and food applications of A. vera. This thesis primarily focuses on the pharmacological and toxicological properties of A. vera leaves and therapeutic use of products that are obtained from leaves. Also, future applications, processing methods and preprations of A. vera leaves, cosmetic and food applications, safe usage of A. vera products and the legal regulations about usage of this plant materials both in Turkey and in the World are also examined.Keywords: Aloe vera; Aloe vera gel; Aloe vera latex; Phytotherapy