Sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin mesleki öz-yeterlik, özerklik ve iş memnuniyeti açısından yordanması

Abstract

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin mesleki öz yeterlik, özerklik ve iş memnuniyeti ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma örneklemini 2018-2019 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Avrupa tarafında görev yapan 546 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Örneklemin belirlenmesinde uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyini belirlemek için Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formunu İnce ve Şahin (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan formu kullanılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizleri sonucunda duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı olmak üzere üç boyutun bulunduğu 22 maddeden oluşan Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmen öz yeterlik algılarını belirlemek için Tschannen-Moran ve Woolfolk Hoy (2001) tarafından geliştirilen `Teachers' Sense of Efficacy Scale` (TSES-Öğretmen Öz yeterlik Ölçeği)' nin Çapa, Çakıroğlu, Sarıkaya (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan formu kullanılmıştır. Ulaş ve Aksu (2015) tarafından geliştirilen 18 maddelik Öğretmen Özerklik Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmen iş memnuniyeti düzeyini belirlemek için Skaalvik ve Skaalvik (2010) tarafından geliştirilen ve Türkçe uyarlaması Yerdelen (2013) tarafından yapılan 3 maddeden oluşan ölçek kullanılmıştır. Çalışmada uygulanan çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçları; sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerini yordayıcı değişkenlerin (mesleki öz yeterlik, özerklik ve iş memnuniyeti) anlamlı bir şekilde yordamadığını ve yordama gücünün manidar olmadığını göstermiştir.

The purpose of this study is to reveal the relationship between primary school teachers professional self- efficacy, autonomy and job satisfaction and occupational burnout levels. Relational survey model was used in this study . The sample of the study consisted of 546 primary school teachers working in the European side of Istanbul in 2018-2019 education year. Convenience sampling method used for determination of sample. Maslach Burnout scale inventory as a result of İnce and Şahin 2015 confirmatory factor analyses, a 22-item Maslach Burnout scale inventory consisting of three dimensions of emotional exhaustion, desensitization and personal success was used to determine the level of burnout for teachers. Determine the perceptions of teacher self - determination, a Turkish-adapted form of teacher self-determination scale developed from Tschannen-Moran and Woolfolk Hoy ( 2001) will be used by Çapa , Çakıroğlu , Sarıkaya (2005) Teacher autonomy scale 18-Item teacher autonomy scale developed by Ulaş and Aksu (2015) is used. The scale made by Skallvik and Skallvik (2010) and the Turkish adaptation Yerdelen (2013) were used to determine teacher job satisfaction, consisting of 3 items. The results of multiple regression analysis showed that primary school teachers were insignificant in terms of occupational self-efficacy, autonomy and occupational satisfaction according to unpredictable exhaustion levels.