Çalışan ve çalışmayan çocukların ailelerinin yapısal ve psikososyal özellikleri açısından karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Türkiye'de çalışan çocuklar konusunda yapılan araştırmalarda aile ile ilgili bilgilerin çocuklardan elde edildiği görülmektedir. Bu bilgiler arasında aile ile ilgili bazı demografik özelliklere ilişkin verilere ulaşılmıştır. Buna göre genel olarak çalışan çocukların ailelerinin çoğunlukla düşük sosyo ekonomik düzeye mensup oldukları anlaşılmaktadır. Ancak aynı özelliklere sahip olupta çocuklarını çalıştırmayan ailelerin de olabileceği düşünülmüştür. Araştırmanın genel amacı düşük sosyo ekonmik düzeydeki ailelerden çocuğunu çalıştıran ve çocuğunu çalıştırmayanlarm yapısal ve psiko sosyal özelliklerinin karşılaştırılması ve çocuğun çalışmasında etkili olan aile ile ilgili değişkenlerin belirlenmesidir. Ayrıca araştırmada çocuğun çalışmasının bir iş gücü istismarı olup olmadığının araştırılması da amaçlanmıştır. Araştırmada toplam 99 aileden bilgi toplanmıştır, örneklemde en az bir çalışan çocuğa sahip 50 aile bulunmaktadır. Çocuğu çalışmayan aile sayısı da 49 'dur. Veri toplama aracı olarak yapılandırılmış bireysel görüşme formundan yararlanılmıştır. Verilerin analizinde Chiq Square tekniği kullanılmıştır. Araştırma çerçevesinde çocuklarını çalıştıran ebeveynlerin sahip oldukları bazı özelliklerle çocuklarını çalıştırmayan ebeveynlerin özellikleri kıyaslanmıştır. İstatistiksel olarak anlamlı bulunan bulgular aşağıda özetlenmiştir:a) Çocuğu çalışmayan ailelerin geliri çocuğu çalışan ailelere görece daha yüksek bulunmuştur. Gelirin bileşenleri olarak ebeveynin işinin sürekliliği, sosyal güvencesinin olup olmadığı, daha önce işsiz kalıp kalmadığı ve ekonmik destek alıp almadığı olarak düşünülmüştür. b) Çalışan çocukların babalarının mesleğinin diğer gruba oranla daha vasıfsız olduğu bulunmuştur. c) Çalışan çocuğa sahip ebeveynlerin eğitimi diğer gruba görece daha düşüktür. d) Çocuğu çalışmayan ailelerin çocuğu çalışan ailelere kıyasla kız ve erkek çocukların eğitimlerini sürdürmelerini istedikleri saptanmıştır. e) Çocuğu çalışmayan ebeveynler çocukların çalışmasına ollumlu bakmadıkları saptanmıştır. Bu ebeveynlerin çalışan çocuğa sahip ebeveynlşere oranla çocukluklarında daha az rastlanmıştır. Bu ebeveynler genelde çırak olarak çalışmışlardır. f) Çocuğu çalışmayan aileler İzmir' e kentten göç etmişlerken, diğer grubu oluşturan ailelerin kasabalardan göç ettikleri saptanmıştır. g) Çocuğu çalışmayan ailelerin çocuğu çalışan ailere oranla daha fazla sosyal destek aldıkları saptanmıştır. h) Çocuğu çalışmayan aileler, kız çocuğa sahip olmayı tercih ederken çocuğu çalışan ailelerin daha çok erkek çocuk sahibi olmayı tercih ettikleri bulunmuştur.Ayrıca çalışan çocukların çalışma koşullarına ilişkin çocukların çaışmasınm çocuk işgücü kapsamına girdiği bulunmuştur.