Üniversite öğrencilerinde atılganlık ile beden algısı ilişkisi

Abstract

ÖZET Bu araştırma üniversite öğrencilerinde, atılganlık düzeyi ve beden algısından sağlanan doyum arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmada ikincil amaçlar olarak üniversite öğrencilerinde atılganlık düzeyi ve beden algısı konulan çeşitli sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırma, Ege Üniversitesi' nin dört ayrı fakültesinde (Edebiyat, Fen, Ziraat, Diş Hekimliği) 1. ve 3. sınıfta okuyan 246 kız ve 169 erkek olmak üzere toplam 415 üniversite öğrencisinde yapılmıştır. Araştırmaya katılan deneklerin atılganlık düzeyleri Rathus Atılganlık Envanteri ile, beden algısı memnuniyeti ise Beden Algısı Ölçeği ile ölçülmüştür. Atılganlık ve beden algısı puanlan arasındaki ilişki Pearson Çarpım Momentler Korelasyon Katsayısı ile, atılganlık ve beden algısı puanlanmn farklı sosyo-demografik değişkenler açısından incelenmesi ise t testi ve varyans analizi tekniğiyle yapılmıştır. Araştırma sonucu, tüm örneklem için ve kız ve erkek denek grubunun her ikisinde atılganlık düzeyi ile beden algısından hoşnut olmalan arasında olumlu ilişki bulunmuştur. Yani kişilerin kendi bedenlerinden hoşnut olmalanyla sosyal ilişkilerinde atılgan davranış biçimleri sergilemeleri arasında olumlu yönde ilişki olduğu anlaşılmaktadır. Cinsiyet dikkate alındığında kız ve erkek deneklerin atılganlık düzeyleri arasında farklılaşma bulunamazken, beden algısından sağlanan doyum düzeyi açısından erkeklerin kızlara göre bedenlerinden daha hoşnut olduklan bulunmuştur. Kız ve erkek deneklerde atılganlık açısından fark bulunmayışımn üniversite ömeMeminin toplumda seçilmiş bir grup olduğu ve üniversiteye giren kızların engellemelere ve toplumun cinsiyet rolleri ile ilgili kısıtlamalan ile mücadele eden bir grubu oluşturduğu bu nedenle de bu sonucun sadece bu yıllar içinde geçerli olabileceği ileriki yıllarda denekler gerçek hayata atıldıklarında sonucun değişebileceği düşünülmektedir.Beden algısı memnuniyeti açısından erkeklerin daha yüksek puanlar elde etmeleri ise diğer toplumlarda olduğu gibi bizim toplumumuzda da bayanların dış görünüşüne daha fazla önem verimesine bağlanmaktadır. Fakülte değişkeni açısından beden algısı puanlarında farklılık bulunamazken, atılganlık puanlarında anlamlı farklılık bulunmuş, Edebiyat Fakültesi' nde okuyan deneklerin atılganlık düzeyinindiğer fakültelerde okuyan deneklere göre anlamlı ölçüde yüksek olduğu saptanmıştır. Bu beklenilmeyen bir sonuçtur. Bu sonucun başka ölçeklerle yeniden araştırılması gerektiği düşünülmektedir. Yaş grupları açısından da beden algısı ve atılganlık düzeyinde anlamlı farklılıklar bulunmuştur. 21 ve üstü yaş grubunun 17-18 ve 19-20 yaş grubuna göre atılganlık düzeyinin daha yüksek olduğu bulunurken, beden algısı memnuniyetinde 21 ve üstü yaş grubunun 17-18 yaş grubuna göre bedenlerinden daha hoşnut oldukları saptanmıştır. Geç ergenlik döneminin yaşandığı 17-20 yaş döneminde Idşinin dış görünüşü daha fazla ilgi odağı olmakta,kişi bu dönemde bedeninin görünüşü ile ilgili daha fazla tedirginlik yaşamaktadır. Bu kişilerin daha çekingen ve güvensiz olmasına ve bunu sosyal ilişkilerine yansıtmasına neden olmaktadır.21 ve daha ileriki yaşlarda ise kişi kendini ve bedenini olduğu gibi kabul etmeyi öğrenmekte ve üişkilerne bunu olumlu bir şekilde yansıtmaktadır. Sınıf değişkeni açısından da 3. sınıfların atılganlık düzeyi ve beden algısı memnuniyetlerinin 1. sınıflara göre daha yüksek olduğu bulunmuştur.Bu sonuç sınıflardaki yaş dağılımı nedeni ile yaş etkisine bağlanmaktadır. Hem beden algısı memnuniyetinde hem de atılganlık düzeyinde üniversitede uyum güçlüğü yaşayanlar ve yaşamayanlar arasında anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Bunun tutarlı bir sonuç olduğu düşünülmektedir. Sorunları paylaşma açısından atılganlık düzeyinde farklılaşma olduğu, sorunlarını aile ya da arkadaşıyla paylaşan deneklerin hiçkimse ile paylaşmayanlara göre daha atılgan oldukları bulunmuştur. Bir arkadaş grubuna sahip olma açısından, bir veya birden fazla arkadaş grubuna sahip olan deneklerin bir arkadaş grubuna sahip olmayanlara göre daha atılgan oldukları bulunmuştur. Atılganlık düzeyi aile tutumu açısından incelenmiş ve demokratik aile ortamında yetişen deneklerin koruyucu aile ortamında yetişen deneklere göre daha atılgan oduklan saptanmıştır. Bağımsız davranışlarının desteklenen, kişiliğine saygı gösterildiği bir demokratik bir aile ortamında yetişen deneklerin, koruyucu bir aile ortamında yetişen deneklere göre kişiler arası ilişkilerde daha atılgan davranış özellikleri sergiledikleri bulunmuştur. Ayrıca atılganlık düzeyi ve beden algısı, boş zamanı değerlendirme, kronik hastalık, ilaç ve madde bağımlılığı, yerleşim yeri ekonomik düzey açısından incelenmiş ancak bu değişkenler açısından anlamlı farklılaşma bulunamamıştır.

ABSTRACT The purpose of this study is to investigate possible relationships between assertiveness and body image in university students.As secondary purpose of this study, assertiveness and body image satisfaction are investigated according to various socio-demographic variables. This study was done at four different faculties (Literature, Science, Agriculture, Dentistry) of Ege University. Subjects were 246 girls and 169 boys.They were administered Rathus Assertiveness Schedule and Body Image Inventory. The results indicate a significant correlation between assertiveness levels and body image satisfactions for both girls and boys. According to gender differences, it was found that boys were more satisfied with their bodies than were girls. As to the faculty variable, subjects attending Faculty of Literature were found more assertive than subjects attending other faculties. Significant differences were among age groups in body image and assertiveness. Subjects aged over 21 were more assertive than subjects aged 17-18 and 19-20. In body image satisfaction subjects aged over 21 were more satisfied with their bodies than subjects aged 17-1 8. According to parental attitudes, subjects grown by democratic parental attitude were more assertive than subjects grown by protective parental attitude.