Miyokard infarktüsü geçiren hastalarda a tipi davranış biçimi, stres verici yaşam olayları ve öfkenin araştırılması

Abstract

Günümüzün en ciddi hastalıklarından bir tanesi olan kalp hastalıklarının çeşitli nedenleri bulunmaktadır, özellikle gelişmiş ülkelerde hızla yaygınlık kazanması araştırıcıları kalp hastalıklarının nedenleri konusunda değişik faktörleri araştırmaya itmiştir. Bu faktörlerden bir tanesi olan stres verici yaşam olayları ile kalp hastalıkları arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Fakat yapılan çalışmalar bu psikososyal faktörlerin stres ile sınırlanamayacığını göstermiştir. Bu nedenlede bu hastalıklarda sık görülen özel bir davranış biçimi tanımlanmıştır. Bütün bu faktörler göz önüne alındığında bu çalışmada MI geçiren hastalarda stres verici yaşam olayları, A tipi davranış biçimi ve bu davranış biçiminin bir bileşeni olan öike ifadesi incelenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla 70 MI geçiren hasta ve 70 kişide kontrol grubu olarak alınmıştır. Denekler yaş, eğitim durumu ve meslekleri gibi kontrol edebileceğimiz değişkenler açısından eşleştirilmeye çalışılmıştır. Deneklerin yaş aralığı 3 5-65 'tir ve en az ilkokul mezunu olma koşullan aranmıştır. MI geçiren hastalar ve kontrol grupları önce sosyodemcgrofik bilgileri doldurmuşlardır. Daha sonrada Sorias tarafindan geliştirilen Yaşam Olayları Listesi (YOL)ni, Ergene uyarlama çalışmaları yapılan Jenkins Faaliyet İncelemesi (JAS) ve özer tarafından uyarlama çalışmaları yapılan KDÖ'nin Sürekli-Öfke (SL-öfke) ve Öfke İfade Tarzı (Öfke-Tarz) alt ölçekleri aracılığı ile de bilgiler toplanmıştır. Elde edilen veriler, SPSS for Windows v.5.0.1 paket programı ile istatistiksel yönden analiz edilmiştir. Elde ettiğimiz bu verilere t-testi, ki-kare testi, iki yönlü varyans analizi ve diskriminant analizi uygulanmıştır. Denek grupları arasında yaş, eğitim ve meslek gibi sosyodemografik özellikler açısından bir farklılık bulunmamıştır. Bu flri grubun bu faktörler açısından birbirine benzer olduğu söylenebilmektedir. MI geçiren hastalar ile kontrol grupları arasında son bir yıl ve son dört yıl içindeki stres verici yaşam olayları açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Fakat bu olaylardan duydukları sübjektif rahatsızlığı belirten distres açısından iki grup arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bu da MI geçiren hastaların son bir yıl içinde sayıca farksız fakat daha stres verici olaylarla karşılaştıkları şeklinde yorumlanmıştır. 56MI geçiren hastalarla kontrol grupları arasında A tipi davranış biçimi, Hız ve Sabırsızlık, İşe Katılım ve Mücadelecilik açısından anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Bu sonuç kullandığımız ölçeğin bu iki grubu birbirinden ayırt etme gücünün zayıf olmasının yanısıra, MI geçiren kişilerin o anda bu çalışmaya alınmasından kaynaklanabileceği şeklinde yorumlanmıştır. JAS ölçeğinin denek gruplarını birbirinden ayırt edici özellikleri incelenmiş ve bu ölçekteki bazı maddelerin hasta grubunu kontrol grubundan daha ryi ayırt ettiği görülmüştür. MI geçiren hastalar ile kontrol grupları sürekli öfke ve öfke ifâde tarzı açısından da karşılaştırılmış ve gruplar arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Bu da kişilerin öfkelerini durumsal boyutta yaşadıkları bir başka deyişle sürekli olmayan durumlara geçici tepkiler verdikleri şeklinde yorumlanmıştır. Ayrıca öfke belirtileri bu üri grubu ayırt edici özellikleri açısmdan incelenmiş ve bir maddenin kontrol grubunu hasta grubundan daha iyi ayırt ettiği görülmüştür. A tipi davranış biçimi ve öfkenin MI geçiren hastalar ve kontrol gruplarında ki kişilerin eğitim durumlan ile ilişkisine bakılmış ve anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Son olarak MI geçiren hastalar ve kontrol gruplarında ayrı ayrı olarak A tipi davranış biçimi ve öfkenin korelasyonel ilişkilerine bakılmıştır. Sonuçta iki değişken arasında korelasyonel bir ilişki bulunmuştur.Elde edilen sonuçlar bulgular kısmmda sunulmuş ve son bölümde tartışılarak gerekli önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Korener Kalp Hastalığı Miyokard İnfarktüsü A tipi davranış biçimi Stres verici yaşam olayları ve Öfke ifadesi

Coronary Heart Disaese is one of the most serious disease today. There are several, reasons for CHD. Since the disease is very widespread especially in industrial countries, researchers have focused their attention on investigating different factors about reasons for this disease. A meaninful relation has been found between stressful life events which are one of these factors and CHD. Studies, however, have been shown that these psychological factors were not limited only with stress. For that reason, a characteristic behavior pattern which were often seen in this disease have been identified. Consudering all these factors, in this study, stressful life events, Type A behavior pattern and anger expression that a component of this type of behavior pattern on patients who had experienced a myocardial infarction, have been tried to investigate. For this reason, a group of 70 people who had experienced a myocardial infarction and another group of 70 people as control group have been taken in to concideration. Participants have been matched as age, educational level and occupation which we can easily control over these variables. The participants' ages are at between 35-65, and they have been expected to have completed primary school education. At first, both the control group and patients who had experienced a myocardial infarction have completed socio-demographic questionnaire. Later data about stressful life events, using life events list developed by Sorias, data about Type A behavior using Jenkins Activity Survey Form C, adapted by Ergene and data about anger expression, by using two of the sub-scales of State-Trait Anger Expression Inventory, adapted by özer have been obtained. Data obtained have been analysed statistically by using SPSS for Windows v. 5.0.1 packet programme. T-test, chi-square test, the analysis of variance (two way) and discriminant analyses heve been carried out on these data. Any difference such as age, education and occupation were not found between participants groups. It is also possible to say that these two groups are similar to each other for these factors. A significant difference between the control group and the group of people who had experienced myocardial infarction for stressful life events in last year and the last four years, has not been found. However, a significant difference has been found between these two groups for distress which shows they feel subjective disturbances from stressful life 58events. This result has been interpreted that patients had experienced myocardial infarction in the last one year have faced the same number but more stressful events. A significant difference between control group and the group of people who had experienced myocardial infarction has not been found for Type A behavior pattern, Hard Driving, Jop Involvement, Speed and Impatience. This conclusion has been interpreted that the power of the scale we used lacks to discriminante the control group from patient group, besides, it can occur from what the people who had experienced myocardial infarction have been taken into the list while they were experiencing myocardial infarction. Properties of JAS scale which are able to discriminant the participants groups from each other have been investigated and it has been found that some of the matters in JAS discriminante patient group from control group better than the other matters. The two group have been compared for constant anger and the way of anger expression, and a significant difference has not been found between the control group and the patient group. This result has been interpreted that people experienced their anger in situational dimension, in other words, they responded temporary reactions to the situations which are not constant Besides, anger implications have been examined for discriminatory traits which distinguish the two groups, and only one matter that discriminated better the control group from the patient group has been seen. The relation between Type A behavior pattern and education in the two groups, and between their anger expression and education has been examined and a meaningful difference has not been found. Finally correlational relationship between Type A behavior pattern and anger expression in both control group and patient group who had experienced myocardial infarction has been investigated separately. In conclusion, a correlational relation has been found between the two variables. Data obtained have been given in the part of findings and necessary suggestions have been presented discusing in the last part. Key Words: Coronary Heart Disease Myocardial infarction Type A behavior pattern Stressful life events And anger expression