İzmirli İsmail Hakkı`nın Meali ve Kur`an ilimlerine dair görüşleri

Abstract

İnsanları doğru yola iletmek amacıyla Hz. Muhammed (sav) gönderilen Kur'an'ı; Arapça bilenler orijinalinden, bilmeyenler ise tercümesinden faydalanarak bilgi sahibi olurlar. Bu durum yani Kur'an'ın diğer dillere tercümesi ve konumuz olan Türkçe'ye tercümesi meselesi; tarihte, Türklerin İslam ile müşerref olmaları ve daha sonra da O'nun muhtevasını öğrenmek istemeleri üzerine gündeme gelmiştir. Bu sebeple Kur'an'ın anlaşılması için birçok müfessir bu alanda eserler telif ederek, İslam âlemine hizmeti amaç edinmişlerdir. Osmanlı Devleti'nin son döneminde yetişip, Temel İslâm Bilimleri'ne ve felsefeye ait bütün sahalarda rahatlıkla kalem oynatabilen kişilerin sayısı oldukça azdır. İzmirli İsmail Hakkı kendini yetiştirip meyvelerini daha çok Cumhuriyet'in ilk döneminde veren düşünürlerimizin başında gelmektedir. Geniş bir kültüre sahip olan İzmirli İsmail Hakkı, Kur'an-ı Kerîm'in mânasının anlaşılması için çok itinalı çalışmalar kaleme almış ve bunda da büyük bir başarı göstermiştir. Çağımızın müdakkik âlimlerinden olan İzmirli, `Meânî-i Kur'an`ı yazarken, Kur'ân Tarihi ile ilgili özlü bilgiler vererek okuyucunun Kur'an'a karşı güvenini sağlamaya çalışmıştır. Yüce Kitab'm manasının anlaşılmasının lüzumu ve önemini açıklayan İzmirli; mealin, halkın anlayacağı sâde bir üslupla, güzel ve açık bir Türkçe ile yapılmasının zarûrî olduğunu vurgulamış ve bu yönde çalışmıştır. Kendisi Kur'ân'ın hiç bir dile tam olarak tercüme edilemeyeceğini bildiğini, bu sebeple yaptığı tercümeye `Meânî-i Kur'an` adını verdiğini belirtmiştir. İzmirli'nin bu eseri, Eşarî bir meal - tefsir olarak tasnif edilse de bizce daha çok luğavi tefsir özelliklerini barındırmaktadır. İzmirli'nin konumuzla ilgili diğer eserleri olan Tarih-i Kur'an ve Tahlil-i Kur'an ise, kısa ve güzel bir metodla kaleme alınmıştır. İzmirli'ye ait eserlere ulaşmak için Süleymaniye Kütüphanesi'nde İzmirli İsmail Hakkı'ya özel olarak ayrılmış olan bu kısım ilk müracaat edilecek yerdir.Anahtar Kelimeler: İzmirli İsmail Hakkı, İzmirli, Meani-i Kur'an, Tarih-i Kur'an, Tahlil-i Kur'an, Türkçe Namaz, Meal.

People who know Arabic can read Quran which was inspired by God to The Prophet Mohammad to lead people to the right way, its orijinal Arabic texts and who doesnt know Arabic can read it by translated version. This, the issue of translating the Quran to the other languages has come up during the history, because of that Turks was honoured by İslam and wanted to know contents of it. Therefore so many scholars who is specialized on Quran took serving to islamic world on as a duty by studying and writing books in this discipline which are interpreting Quran. There was a few scholars who lived in last period of Ottoman Empire and could write on main Islamic topics and philosophy easefully. İzmirli İsmail Hakkı is one of the main scholars who improved himself and write on Quran mostly at the first period of foundation of Turkish Republic. İzmirli İsmail Hakkı was highly cultured and did very conscientious studies to make understanding of Quran more clear and he showed success. İzmirli who was one of the inquiring scholars tried to provide the trust for people against to Quran, giving them main knowledges when he was writing his `Meânî-i Kur'an`. İzmirli who explained about necessity and importance of Quranic understanding, emphasised on indispensability of its translating in simple way by nice and clear meaning. He also worked in this way. He indicated that he knew that the Quran could never been translated to the other languages perfectly and therefore named his translation as `Meânî-i Kur'an`. The other books of İzmirli which are related with our study `Tarih-i Kuran` and `Tahlil-i Kuran` was written in short and sweet way by him. The first place to apply for obtaining books which are belong to İzmirli is in the special part of Suleymaniye Kütüphanesi which was allocated for him dedicatedly.Key words: İzmirli İsmail Hakkı, İzmirli, Meani-i Kur'an, Tarih-i Kur'an, Tahlil-i Kur'an, Turkish Prayer, Meal