Ütopyalarda din-siyaset ilişkisi

Abstract

Çalışmamız giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde ütopya, din ve siyaset kavramları, birinci bölümde Batı dünyasında istenilen ütopyalardan Platon, More, Campanella ve Bacon'ın ütopyaları ele alınmıştır. İkinci bölümde İslam düşünce dünyasında ütopyanın olabilirliği imkanı ve Farabi'nin ütopik devlet nazariyesini temellendirmek istediği Medinet'ül- Fazıla isimli eserindeki ütopik devlet anlayışı üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde ise, istenilen ütopyalardan etkilenen devletlerin siyasal öğretilerine tepki olarak yazılan Orwell ve Huxley'in korku ütopyaları (distopya) ele alınmıştır. Sonuç bölümünde ise kısa bir değerlendirme yapılmıştır.Batı düşünce dünyası fikirlerin bazen çatıştığı bazen de uzlaştığı diyalektik bir sürecin tarihidir. Bu süreç içinde batı düşüncesinde siyasal, ekolojik, bilimsel ve bireysel türlerde birçok ütopya yazılmıştır. Siyasal ütopyalar, mevcut siyasal düzene eleştirel olarak bakan, statik, değişime kapalı, mülk edinmeyi yasaklayan, birey hürriyetini yok sayan, bireyi devlet için önceleyen siyaset felsefesi eserleridir.Batı düşüncesinde din-siyaset ilişkisi Platon'dan itibaren tartışılmış ve düşünürler bu problemi çözme çabası içerisinde olmuşlardır. Platon'un ütopik devlet felsefesinde din-siyaset ilişkisi olumludur. Hatta son dönem eseri `Yasalar`ın bir din devleti olduğu söylenebilir. Rönesans'ta düşüncenin yenilenmesi ve çeşitlilik göstermesi ile birlikte ütopya düşüncesi düşünce tarihinde tekrar kendisine yer bulmuştur. Rönesans ütopyalarında genel olarak, dini kurumlar devletin belirli bir alanına özgü kılınmak istenmiş, siyasal olarak din-devlet ilişkisi laikliğe ait izler taşımakta olup kurgulanan din deist bir Tanrı anlayışına dayanmaktadır. 20 yüzyılda sosyalist devletlere tepki olarak yazılan korku ütopyaları, katı devlet yapısını eleştiren, devlette, bireye ve bireysel farklılıklara yer vermeyen, dini düşünceyi önemsemeyen, ateist düşünceye dayalı ütopyalardır. İslam dünyasında din-siyaset ilişkisinin temel dayanakları Batı düşüncesinden farklı olduğu için, İslam düşüncesinde Farabi'nin siyasal ütopya örneği olan Medinet'ül- Fazıla isimli eseri, Tanrı'nın varlığının ispatından hareketle siyasal yaşamın kurgulandığı ütopik bir devlet olarak gözükmektedir.Anahtar Kelimeler:Utopia,dystopya,din,siyaset,insan hakları

Our study consists of introduction and three parts. In introduction part utopia, religion and politics and in the first part Platon, More, Campanella and Bacon's utopias, which are wanted in the Western World, are discussed. In the second part the possibility of utopia in the Islamic thought world and Farabi's utopian understanding of state in his work named Medinet'ül Fazıla, in which he wanted to principle his utopian state theory, is studied. In the third part Orwell and Huxley's fear utopias (dystopia) are discussed, which are written as a response to the political doctrines of the states that are affected of wanted utopias. In the conclusion part we make a short evaluation.Western Thought World is the history of a dialectic process in which ideas sometimes compromise, sometimes collide. In this process too many utopias have written in type of political, ecological, scientific and individual in the western thought. Political utopias are politics philosophy works those are static and closed to the change, look critically to the existing political system, forbid acquisition of property, ignore individual freedom and give importance to the individual than state.In the western thought, the relation of religion and politics has been discussed from Platon and thinkers have been in an effort to solve this problem. The relation of religion and politics is positive in Platon's utopian state philosophy. It can even be said that his last period work called `Laws` is a religious state. By renewal and diversification of thought in Renaissance, the thought of utopia takes place again in the history of thought.Generally in Renaissance utopias, religious institutions are tried to make specific to the state's certain fields, politically the relation of religion and state has signs of secularism, the constructed religion is based on a deist God thinking. The fear utopias written as a response to socialist states in the 20th century are atheist utopias that criticize strict state structure, don?t include the state, individual or individual differences, ignore the religious thought. As the main base of the relation of religion and politics in Islamic world is different from the Western Thought, in Islamic Thought Farabi's work named Medinet'ül-Fazıla, which is an example of political utopia, seems to be an utopian state in that political life is constructed by the proving existing of the God.Key words:utopia, dystopia, religion, politics, state, human rights