Renk algılamada zıt mekanizmalar kuramının deneysel yoldan test edilmesi

Abstract

Abstract J. Stroop'un (1935) sözcük-renk okuma deneylerinde keşfettiği bölünmeden sonra bu etkiye kısaca Stroop Etkisi adı verilmiştir. Günümüzde de halen deneyleri yapılmakta olan Stroop Etkisi resim* sözcük okuma deneyleri gibi bir çok değişik alanda test edilmiştir. Hurvich'in (1957), Ewald Hering'in zıt renkler kuramını modernleştirmesiyle birlikte, renkli algılamanın sadece trichromatik değil, aynı zamanda zıtlığa (gözdeki zıt renk mekanizmaları) da bağlı olduğunu ortaya çıkartmıştır. Buna göre, zıt renk çiftleri olarak bilinen mavi-san, yeşil-kırmızı renklerin birbiri üzerinde uyarıcı ve ketleyici özellikleri vardır; örneğin gözdeki yeşil-kırmızıya duyarlı mekanizma uyarıldığında mavi-san renk çifti uyarılırken, mavi renge duyarlı kimyasal maddelerin uyarılması ketleyici bir etki doğurur. Hurvich'in zıt renkler mekanizmasını Stroop Etkisi aracılığıyla test eden üç deneyin sonuçlan şöyledir: İkinci deneyde çıkan sonuçlar Stroop ve zıt mekanizmaların bir aradaki etkileşimlerinden çok, sadece Stroop'un varlığına işaret etmiştir. Bu nedenle Hurvich'in zıt mekanizmalarıyla Stroop Etkisi'nin etkileşimini ölçen üçüncü bir deney yapılmıştır. Sonuçta kendi zıttıyla yazılmış olan sözcüklerin okunmasında kırmızı rengin en güçlü ketleyici özelliğe sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Ancak deney düzeneğindeki aksaklıkların veya deney ekipmanındaki yetersizliğin bu sonucu etkilemiş olabileceği düşünülmektedir.

Abstract After the experiments held by J. Stroop (1935), the interference in word-color reading was briefly named Stroop Effect There are several experiments testing the Stroop Effect which have been conducted in otfier areas such as picture-word reading and so on. L. M. Hurvich (1957), on the other hand, revised Ewald Hering's theory of opponent colors and claimed that there were opposite color mechanisms in addition to the three receptors in the eye which enable color vision. So, perceptual experience is not only thrichromatic but also opponent It is called opponent because there are double- opponent ceils of blue-yellow and green-red which have inhibitory and excitatory effect on each other. The stimulation of the green-red mechanism has an excitatory effect on the blue-yellow, while blue stimulus has an inhibitory effect As a result these opposite mechanisms, or pairs, interfere with the perception of each other. The results of the three experiments testing Hurvich's opposite color theory via Stroop Effect are as follows: at the end of the second experiment the existence of the Sfroop rattier than the interaction between Hurvich's opposite colors and Stroop was proved. Therefore, a more sufficient 3rd experiment was conducted to test the interrelationship of Hurvich's opposite colors and Sfroop. It showed that interference in color-word reading taste with words written in their opposite color, i.e. `red` written in green, was particularly greater in red color. Several reasons like insufficient equipment or deficiency in the design of the experiment could be effective in these results.