Tire hamamları

Abstract

TÜRKÇE ABSTRACT fen fazla 250 sözcük): TÜBİTAK TURDOK'un Abstrakt Hazırlama Kılavuzunu kullanınız) Türk hamamları, ilginç mimari kuruluşları, süsleme özellikleri, ısıtma sistemi ve işlevleri ile Anadolu Türk mimarisinde ve Türk halkının sosyal yaşamı içinde önemli bir yere sahiptirler. Ancak bu yapılar, bugüne kadar yeterince tanıtılmamışlardır. Hamamlar, işlevleri gereği dışa kapalı yapılar olmalarına karşın, iç mimariden ve plastik etkileri ile son derece mükemmel, anıtsal nitelikli yapılardır. Anadolu'da Türk hamamlarının ilk örneklerine Selçuklu döneminden itibaren rastlanmaktadır. Beylikler ve Osmanlı dönemlerinde ise, hamamların inşasına yoğun bir şekilde devam edilmiştir. Tire, XTV. Yüzyılda Aydınoğulları Beyliği' nin, XV-XVII yüzyıllar arasında ise, Osmanlı Devleti'nin önemli bir merkezi olmuştur. XTV-XVII. yüzyıllar arası Tire'nin ekonomi, siyaset, ticaret ve sanat açısından en gelişmiş olduğu dönemdir. Tire'de, günümüze ulaşabilmiş 13 adet hamam bulunmaktadır. Bu hamamlar,, Tire'nin en parlak dönemini yaşadığı XTV-XVII. yüzyıllar arasında inşa edilmişlerdir. Tire*de bulunan bu hamamlar, Türk hamam mimarisinin genel gelişme çizgisini takip eden, plan ve süsleme özelliklerini yansıtan yapılardır. Bu yapılarda, inşa malzemesi olarak moloz taş ve tuğla birlikte kullanılmıştır. Kemer, kubbe ve tonozlarda ise, tuğla malzeme görülmektedir. Türk hamam mimarisi içinde önemli bir yere sahip olan Tire hamamlarının çoğu, bugün ahır, depo gibi kötü koşullar altoda kullanılmaktadır. Günden güne yok tâm ki yapıların bir an önce koruma arana alınmaları gerekmektedir.

İNGİLİZCE ABSTRACT (en fazla 250 sözcûkl: With their noteworthy architectural structure design characteristics and their functions, Turkish hamams occupy a significant place in Anatolian Turkish architecture and the social life of Turkish people. However, they have not been studied sufficiently. Due to their function, hamams are closed buildings, get, with their inner architecture and their plastic effect they are perfect and monumental buildings. Turkish hamams appear in Anatolia first in the Seljukian period. During the Beylikler and the Ottoman period the building of hamams continues. Tire has been an important center of the Aydınoğullan Emirate in the 14th century, and of the Ottoman State between the 15th and 17th centuries. Between the 14th and the 17th centuries Tire reached its highest point in economy, politics, comercial and art. There are 13 hamams in Tire that have reached our day. These hamams were built between the 14th and 17th centuries which is the brightest period of Tire. The hamams in Tire reflect the general development of the Turkish hamam architecture, its planning and design characteristics. Its built material, stone and brick have been mixed and used together, but for arch, dome and vault only brick has been used. Today, unfortunately, most of the hamams in Tire which are significant examples of the Turkish hamam architecture survive under bad conditions, being used as barn or depot.