Kelkit yöresine ait zili teknikli düzdokuma yaygılardan örnekler

Abstract

İki veya daha çok iplik gurubunun çeşitli düzenlerde, birbirinin arasından geçerek birbiriyle kenetlenmesine dokuma denir. Dokumacılığın M.Ö. 3701–3000 yılları arasında Mısır ya da M.Ö. 3000 yılında Asya'da başladığını iddia eden farklı görüşler vardır. Günümüze ulaşan kilim tekniği ile dokunmuş en eski parça Firavunlar Mısırı'nın 18. Hanedanı dönemine aittir. Bilinen bulunmuş en eski düğümlü el halısı Altay Dağları'nın Pazırık vadisindeki 5 numaralı Hun kurganında bulunmuştur.Türkler Orta Asya'da yaşadıkları dönemlerdeki inançları olan Göktanrı, Budizm ve Şamanizm etkileriyle gelişen sanat ve kültür anlayışlarını İslamiyet'le birleştirerek yüksek bir sanat anlayışına ulaştılar. Anadolu Selçuklu Dönemi'nde Türk Dokuma Sanatı, en parlak dönemlerinden birini yaşamıştır. Beylikler ve Osmanlı dönemlerinde de bu sanat önemini sürdürmüştür. Kelkit Yöresinde Dokunan Zili Teknikli Dokumalar, geçmiş kültür ve inançların izlerini taşıyan motif kompozisyonu açısından büyük öneme sahiptir. Kelkit yöresinde dokunan zili teknikli, düz dokum yer yaygıları, çalışmamızın ana problemini oluşturmaktadır. Çalışmamız 3 ana bölümden oluşmaktadır:Birinci bölüm'de konunun tanımı, sınırlılıkları, materyal, yöntem ve literatür verilmiştir. İkinci bölüm'de dokumanın tarihçesi, dokuma, düz dokuma yaygı çeşitleri ve tekniği, dokumada kullanılan malzemeler ve nebati boyalar, baya ham maddeleri ve mordanlama aktarılmıştır. Üçüncü bölüm'de Kelkit'in tarihçesi, Kelkit yöresine ait zili dokumaların özellikleri ve zili tekniğinde dokumalar anlatılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Dokuma, Düz dokuma, Kelkit, Zili, Yer yaygısı.

Arrangement of two or more yarns in various groups, called to be engaged with each other, weaving passing through each other. Weaving BC Egypt or between the years 3701-3000 BC In Asia, which began in 3000 claimed that there are different opinions. The oldest extant piece of woven rugs technique with Egypt's Pharaohs 18. Dynasty belongs to the period. The oldest hand knotted carpet has been known as Altai Mountains Hunan No. 5 was found in the Pazyryk valley field of fiction. Turkish in the period in which they lived in Central Asia believing Göktanrısı beliefs, combined with Buddhism and Shamanism effect with a thriving arts and cultural understanding of Islam, they reached a high artistic conception. Anatolian Seljuk period in the Turkish Textile Arts, has experienced one of its most brilliant period. Principalities and the Ottoman era, this art has maintained its importance. Touched Ring Weaving Technique Kelkit in the region, traces of past cultures and beliefs in terms of the composition of motifs which are of great importance. Zili technique woven in Kelkit area, flat texture I place mats, our work is the main problem. Our study consists of 3 sections: Definition of the subject in the first chapter, limitations, materials, methods and literature are given. In the second part the history of weaving, plain weave Beam types and techniques, materials and vegetable dyes used in the textile, pretty raw materials and mordant has been transferred. The third chapter in Kelkit's history, the zili ringing and weaving of Kelkit local features is described in technical fabrics.Key Words: Woven, Plain weave, Kelkit, Zili, Floor mat.