Kısa süreli bellekte özenli tekrar sürecinin açık ve örtük belleğe etkisi

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın amacı kısa süreli bellekteki özenli tekrar sürecinin açık ve örtük bellek üzerindeki etkilerinin incelenmesidir. Bu amaçla özenli tekrar süreci (özenli-özenli değü), sunum süresi (S, 7, 9 sn.), yönerge türü (açık-örtük) bilgisayar tabanlı tek bir deneysel desen içerisinde test edilmiştir. Ölçüm yöntemi olarak sözcük kökü tamamlama testi kullanılmıştır. Deneklere, elli bir kelimeden oluşan çalışma listesi (on bir özenli işlenmiş ve kırk özenli işlenmemiş kelime), doksan maddelik ara görev listesi (değişik mesleklerde ünlü kişilerin adları ve soyadlarının ilk harfi) ve kelime başlangıç harflerinden oluşan elli bir test maddesi (çalışma listesi kelimelerinin ilk üç harfleri) deney malzemesi olarak sunulmuştur. Araştırmaya Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi öğrencilerinden 119 denek katılmıştır. Denekler sırasıyla örneklere, çalışma aşamasına, ara göreve ve test aşamasına katılmışlardır. Ölçümlerin değerlendirilmesinde varyans analizi ve Scheffe testleri kullanılmıştır. İstatistiksel analiz sonuçlarına göre açık bellek performansı, özenli tekrar süreci ile artmaktadır. Oysa örtük bellekte böyle bir etki gozlenememiştir. Ayrıca açık bellek sunum süresinden de etkilenirken, örtük bellek etkilenmemiştir. Açık ve örtük bellekte sunum türü değişkeni açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunamamıştır. Ancak açık bellekte bu yönde bir eğüim olduğu gözlenmiştir. IV-114

ABSTRACT The purpose of this study was to examine the effects of short-term rehearsal on explicit and implicit memory systems. In this direction rehearsal type (rehearsal and not rehearsal), presentation duration (5, 7 and 9 sec), instruction type (explicit and implicit) were tested within a single computer-based experimental design. As a measurement method word completion test was used. These were fifty-one practice study items (eleven elaborative rehearsal words and forty not elaborative rehearsal words), ninety intermediary activity item and fifty one test items (the first three letters of the practice study item). Total of one hundred and nineteen subjects from Ege University, Faculty of Letters participated in the research. The subjects, took as individuals, example study, underwent study, intermediary activity and test stages, respectively. The analyses of variance and the Scheffe test techniques have been used for evaluation of the measurements. Statistical analyses revealed that the type of rehearsal significantly increased explicit performance but did not effect implicit performance. Further more explicit performance increased according to various presentation times but implicit performance did not. No statistical significance has been found in the explicit and implicit memory in terms of type of presentation variable. But it has been observed that there is such tendency in explicit memory. rv-ii5