Demir Çağ ve Demir Çağ öncesinde Anadolu`da göçebelik ve göçebe sanatı

Abstract

M.Ö. IV. binyıldan itibaren evreler halinde gelişim gösteren bozkır göçebe kültürünün Anadolu'daki Tunç Çağ etkilerine ilişkin sorunlar henüz kesin çözüme ulaşmamıştır. Bununla birlikte bu etkiler Kafkasya'nın Kuban Bölgesindeki Maikop kurganlarında bulunan madeni bulgularla Alacahöyük ve Horoztepe eserleri arasındaki benzerliklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Kesin kanıtlara dayanmasa da bu ilişki bazı hayvan stillerinde algılanabilmektedir. Güney Rusya kökenli göçebe kültürlerin Anadolu'daki Demir Çağ temsilcileri izleri arkeolojik olarak saptanabilen Kimmer ve iskitler'dir. Kafkaslar ve Azak Denizinin kuzeyindeki ana yerleşimlerinden İskit toplulukları tarafından çıkartılmaları sonucu, Kimmerler Kafkas geçitlerini aşarak Anadolu topraklarına girmiş ve bu bölgede ilerlemeye başlamışlardır. Yaklaşık yüz yıla yakın bir süreçte söz konusu atlı göçebelerin saldırgan ve yağmacı politikalarını Anadolu'da sürdürdükleri izlenir. M.Ö. Vlll.yüzyıldan başlayarak M.Ö. VI. yüzyıl içlerine değin Urartu, Frig ve Lidya gibi Anadolu krallıklarının tarihlerini etkiledikleri bilinmektedir. Yakındoğu'ya ve Anadolu'ya yayılımları göçleri ve akınlan benzeri şekilde iskitler'de de tekrarlanmaktadır. Urartu'nun kuzeydoğusundan Asur`un kuzeyine, Doğu Anadolu ve Lidya sınırlarına değin ilerleyerek, bölgedeki siyasi tarihte önemli roller üstlenmişlerdir. Göçebe toplulukların Anadoludaki varlıklarını kanıtlayan bulgular koşum takımları, hayvan betimli aksamlar ve savaş aletleridir. Adı geçen göçebe halkların Anadolu'daki etkinliklerinin sanatta da var olduğu anlaşılmaktadır.

The problems concerning nomadic cultural impact on Anatolian Bronze Age which developed gradually beginning from fourth millennium B.C. have not yet been solved enough; but it has been tried to explain by similarities between metal objects found in Maikop Barrows at Cuban region on Caucus and the works found at Alacahöyük and Horoztepe. Although it is not based on certain evidence, the nomadic influences on Anatolian art could be seen in some animal style. The representatives of nomadic culture of Anatolian Iron Ages that arised from South Russia are Cimmerians and Scythians. Their existence in Anatolia is perceived archaeologically. Cimmerians entered to Anatolia by Caucasian Passage and began to spread to the region after had been moved from their homeland by Scythians. It is observed that these people in question continued their plunderer and invader politics in Anatolia about a hundred years. And it is known that they influenced history of Urartu and Phrgia and Lydia from 8th to 6th century B.C. Scythians had also immigrated to Anatolia and penetrated from north-east of Urartu to north of Assyria, to East Anatolia and to border of Lydia like Cimmerians. They had played very important role on political history of that region. The archeological remains of nomadic people proofing their existence in Anatolia are harnesses, plaques with animal figures and battle implements. All of them are important archeological materials that show nomadic influences on Anatolian art.