Arap dilinde lam / la / ma edatları ve Kur`an-ı Kerim`deki kullanımları

Abstract

Arap dilinde 'isim, fiil ve harf' olmak üzere üç tür sözcük bulunmaktadır. Eski ve yeni pek çok eserde 'harf' türü yerine kapsamı daha geniş olan 'edat' terimi de kullanılmaktadır. Edatlar (edevât), tüm 'harf' türü kelimeleri kapsamasının yanında, zamir ve zarf görevli isimleri ve bâzı yardımcı fiilleri de içine almaktadır. Genel olarak Arapça'da, özel olarak da Kur'ân-ı Kerîm'de en sık kullanılan edatlardan bâzıları; 'lâm' 'lâ' ve 'mâ' edatlarıdır. Toplamda yetmiş alt türe sâhip olan bu üç edat, Kur'ân-ı Kerîm âyetlerinde anlam zenginliği sağlayan unsurlardan olmaktadırlar.Bu tez çalışması, Arap Dilin'de 'lâm', 'lâ' ve 'mâ' edatlarını, bunların işlevlerini ve Kur'ân-ı Kerîm'deki kullanımlarını ele almaktadır.Giriş bölümünde, konunun kapsamı belirtilmiş, ilgili kaynaklara değinilmiş ve konuya ilişkin kavramların çerçevesi çizilmiştir.Birinci bölümde, en eski kaynaklardan başlanarak, günümüze kadar geçen süreçte 'edatlar/edevât' konusuna değinen nahiv ve belâgat kitaplarından, özellikle de müstakil olarak edatları konu edinen hurûfu'l-meânî sahasına dâir eserlerden faydalanılarak 'lâm', 'lâ' ve 'mâ' edatlarının alt türleri tespit edilmiş, bu edatların belâgat yönüyle anlamları ve nahiv yönüyle işlevleri ortaya konmuştur.İkinci bölümde, bu edatların hangi türlerinin Kur'ân-ı Kerîm'de yer aldığı ve bulundukları ibârelere ne şekilde anlamsal katkıda bulundukları, her bir başlık altında yeterli sayıda âyet-i kerîme örnek verilmek sûretiyle incelenmiştir. Âyet-i kerîmelerde yer alan konumuz kapsamındaki edatlar hakkında, i'râbu'l-Kur'ân, meâni'l-Kur'ân, ulûmu'l-Kur'an ve filolojik tefsirlerlerden elde edilen dil tahlillerinin sunulması ve her alt tür için istişhat edilen âyet-i kerîmenin, bağlamı doğru yansıtacak şekilde mealinin verilmesi ile konunun zenginleştirilmesi yoluna gidilmiştir. Bu çalışma, varılan netîceleri içeren bir sonuç bölümü ile bitirilmiştir.

There are three kinds of words in Arabic, namely 'noun, verb and letters'. In many works, old and new, instead of 'harf' the broader term 'preposition' is used. Prepositions (adawât), include all types of 'harf' words, including pronoun names, adverbs names and also some auxiliary verbs.Some of the most commonly used prepositions overall in Arabic, particularly in the Quran are 'lam', 'la' and 'ma' prepositions. These three prepositions, having a total of seventy subgenre, are the elements that provide richness of meaning for the Quran verses.This thesis is about the 'lam', 'la' and 'ma' prepositions in Arabic Language, their linguistic functions and their use in the Holy Qur'an.In the introduction, the scope of the issues are mentioned, the relevant sources are addressed and the concepts related to the topic have been outlined.In the first part, the sub-types of 'lam', 'la' and 'ma' prepositions have been identified and their meaning from rhetorical aspects and their functions from the grammar aspect were revealed. Starting from the oldest sources until now, the subject of 'prepositions' is researched by the help of grammar and eloquence books, and especially 'huruf al-maani' books that directly deal with this topic.In the second part, the prepositions used in the Quran and their semantic contribution were examined by giving a sufficient number of verses as examples under each heading. We tried to reflect the richness of the subject by providing linguistic analysis on the related prepositions extracted from books like I'rab al-Qur'an, Ma'ani al-Qur'an, Ulum al-Qur'an and philological tafsirs. We have also provided a correct translation of the Qur'an verses in a way that reflects the context of the verse. This thesis work has been completed with an epilogue containing the results we got.