Bizans tasvir sanatında tevrat öyküleri

Abstract

TÜRKÇE ABSTRAKT (en fazla 250 sözcük!: (TÜBİTAK/TURDOK'un Abstrakt Hazırlama Kılavuzunu kullanınız) Bizans Sanatı'nda İncil öykülerinin yanısıra önemli sayıda Eski Ahit öykülerinin tasvirleri de görülmektedir. Bunlar başlıca katakomp freskolarında, lahit kabartmalarında ve ölü kültüyle ilgili objelerde, ayrıca kilise bezemeleri ve litürjik eşyaların dekorasyonlarında karşımıza çıkarlar. Bu sahneleri inceledikten sonra en çok kullanılan Eski Ahit öykülerinin Yunus Öyküsü, Musa'nın Kayadan Su Çıkarması. İshak'ın Kurban Edilmesi, Adem ve Havva, Danyel Aslan ininde, Fırında Üç İbrani Genci olduğunu gördük. Diğer yandan Bizans el yazmalarında karşılaştığımız Eski Ahit öyküleri tasvirleri ise genelde Davut, Musa, Yusuf, Yakup, Yeşu, Süleyman peygamberlerin yaşamları ile ilişkilidir. Eski Ahit sahnelerinin erken Yahudi prototiplerinin hatta Yahudi Eski Ahdi'nin kopyalan olduğu ve mozaik ile fresko dekorasyonlarda model olarak kullanıldıkları önerilir. Bazı bilim adanılan bu sahneleri çok dikkatli şekilde inceledikten sonra, bunlarda bir takım mitolojik Yahudi kaynaklarının kullanıldığına dair bir takım kanıtlar bulmuşlardır. Eski Ahit sahnelerinin ikonografik önemi bunların İncil öyküleri ile bağlantılı olmalandır. Eski Ahit'teki kimi olaylar Yeni Ahit'te İsa Mesih'in hem kehanetleri hem de ispatlan şeklinde bahsedilirler. Eski Ahit'teki öyküler genellikle ölümden kurtuluşun sembolleri ya da İsa'dan önceki kutsal tarihin anlatımlan yerine kullanılmışlardır. Son olarak da Musa, Davut gibi bazı peygamberler; Hristiyan dönem öncesi politik, dinsel ve askeri zaferlerin simgeleri şeklinde karşımıza çıkarlar. Eski Ahit Öyküleri Bizans Sanaü'nda en çok 4. yüzyıl içerisinde ölü ve ölü kültüyle ilgili yapılar ve eşyalarda işlenmiştir. Bununla birlikte ikonoklastik dönem dışında bu öyküler çeşitli yerlerde kullanılmaya 14. yüzyıla kadar devam etmiştir.

İNGİLİZCE ABSTRACT fen fazla 250 sözcük): Apart from an illustration of New Testament Episodes we also see quiet a lot representation of Old Testament scenes in Byzantine Art. These are mainly seen in catacombs frescoes, sarcophagus reliefs and decorations of burial vessels, besides them in mosaics and wall painting of churches and liturgical objects. After searching about the episodes, we find that following Old Testament materials commonly represented : Story of Jonah, Moses Smiting the Water from the Rock, Offering of Isaac, Adam and Eve, Daniel in a Lion Den, Three Hebrews in the Fiery Furnace. On the other hand we come across another common episodes that depicted on Byzantine Manuscripts which related with a life of David, Solomon, Joseph, Jacob, Joshua and Moses. The suggestion that they are copies of earlier Jewish prototypes, even Jewish Old Testament books used as models for mosaic and fresco decoration. Some scholars examined Byzantine Old Testament depiction very carefully and found the evidences of legendary Jewish books lie behind some of them such as Haggadic and Targumic writings. Iconografical importance of them that firstly they connected with New Testament since some of them mentions in it either predictions or a proven of Jesus Christ. Secondly the episodes generally refers salvation from a death or a holy history of pre-Christian period. Finally some prophets for instance Moses, David and Solomon were symbols of the political religous and military power of the history before Christianity. The most Old Testament scenes were depicted in Byzantine period during the 4 th century that had been applied in the catacombs frescoes, sarcophagus reliefs and decoration of burial objects. However, the episodes continued in Byzantine Art till pobabh/ at the end of the 14 th century, except the Iconaclastic Era.