Kur`an tefsirinde kıraat farklılıklarının rolü: Zeccâc ve Taberî örneği

Abstract

`Kur'ân Tefsirinde Kıraat Farklılıklarının Rolü: Zeccâc ve Taberî Örneği` başlıklı çalışmamızın konusu, erken dönem tefsirlerinden iki önemli kaynak olarak kabul edilen Ebû İshâk ez-Zeccâc'ın Meʿâni'l-Kur'ân ve İʿrâbühû ve İbn Cerîr et-Taberî'nin Câmiu'l-Beyân ʿan Te'vîli Âyi'l-Kur'ân adlı eserlerinde kıraat olgusu ve bunun tefsirle ilişkisinin tespiti olarak ortaya konulmuştur. Çalışmamız giriş, üç bölüm, sonuç ve kaynakçadan oluşmaktadır.Tezimizin ilk bölümüne Taberî ve Zeccâc'ın hayatları, düşünce sistemleri, dönemleri ve tefsirlerinin içeriği ile giriş yapılmış, ilaveten kıraat ilmiyle ilgili genel bilgilere yer verilmiştir. Bu bağlamda kıraat ilminin tanımı, konusu, gayesi, tarihçesi, yedi harf-kıraat ve kıraat-tefsir ilişkisi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde, Taberî ve Zeccâc'ın kıraat metodolojileri ile kıraat tasavvurlarının detaylarına girilmiş; ayrıca kıraat ilmi açısından her iki müfessire yöneltilen tenkitler tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise Taberî ve Zeccâc'ın tefsirlerinde kullandıkları kıraat vecihlerinin Arap dili bağlamında tasnifi ve tefsirle ilişkisi karşılaştırmalı olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmamız sonuç ve kaynakça ile son bulmaktadır.

The purpose of this study with the title `Role Of Recitation (Qiraat) In the interpretation of the Qur'an: An Example of al-Zajjâj and al-Tabari` is identifying the qiraat fact and its relationship with the interpretation of the Qur'an in the books of Abû Ishâq Az-Zajjâj's `The Meanings And Expressing Of The Quran (Meʿâni'l-Kur'ân ve İʿrâbuhû)` and Abu Ja'far Muhammad ibn Jarir al-Tabari's Jami al-bayan which are accepted to be the most important books of the early period of Qur'an interpretation. The study is composed of six parts,; abstract, three discussion parts, conclusion and references.In the first part of the study, primarily, information about the life stories of al-Zajjaj and al-Tabari, their system of thought, the historical period they lived in and the content of their Qur'an interpretation works are given. In addition, interpretation of Qur'an as a discipline is discussed and within this context the description, purpose, subjects and short history of qiraat discipline are also examined including the seven letters-qiraat and qiraat-interpretation relationships.In the second part, the qiraat methodologies of al-Zajjaj and al Tabari are scrutinized; also the critics against these two scholars with regards to qiraat discipline are identified.In the third part, the classification of al-Zajjaj and al-Tabari's qiraat angles in the context of Arabic language and the relationship of their angles with the Qur'an interpretation discipline are tried to be analyzed comparatively. The study is ended with the conclusion and references parts.