Mevlânâ Dergâhı`ndaki tezhipli Mesnevîler

Abstract

Konya Mevlânâ Dergâhı'nda bulunan Mesnevîlerden, tezhip ihtiva eden 9 eserin incelenmesinden oluşan bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümü oluşturan girişte araştırmanın konusu, amacı ve önemi ile araştırmada izlenen yöntem ele alınmıştır. İkinci bölümde; Türk tezhip sanatında kullanılan motifler, âlet ve malzemeler ile teknikler ele alınmış; tezhipte süsleme alanları, kullanılan genel formlar ve tezhip sanatının kısa tarihçesi anlatılmıştır. Üçüncü bölümde; Mevlânâ'nın hayatı, eserleri ve Mevlânâ Dergâhı hakkında kısa bilgilere yer verilmiştir. Dördüncü bölümde her eser için bir katalog oluşturulmuştur. Mesnevîlerin tarihi ve envanter numaraları, istinsah tarihleri ve müstensihi, varsa müzehhibi, ciltleri, kâğıdı, yazısı ve ölçüleri incelenmiştir. Eserlerin tanımı yapıldıktan sonra tezhiplerinin renk, kompozisyon özellikleri, kullanılan motifler, boyama teknikleri araştırılmış, tezhipli sayfaların ¼ oranında çizimleri yapılmıştır. Katalog bölümlerinin sonunda kısa değerlendirmelere yer verilmiştir. Beşinci bölümde ise incelenen eserlerden elde edilen bulgulara dayanarak renk, motif ve dönem özelliklerinin genel bir değerlendirmesi ile, aynı dönemlerde tezhiplenen eserlerle karşılaştırmalar yapılmıştır. Karşılaştırma yapılan tezhipli sayfalar ek listede verilmiştir. Sonuç bölümünde ise; geniş bir tarih aralığında incelenen Mesnevî tezhiplerinin dönemlere göre farklılıkları, kültürümüze katkıları ve bu eserlere verilen önem hakkında tespitlere yer verilmiştir.Kaynaklar bölümünde; Türk tezhip sanatı ile ilgili kitaplar ve makaleler ile Mesnevî tezhipleri hakkındaki makalelere yer verilmiştir.

This study consists of five sections examining the 9 works in Mathnawies of Konya Mevlana Museum which involve illumination.In the introduction consisting the first section; the subject, aim and importance of the research and the followed method in the research are discussed. In the second section the patterns, devices and materials used in Turkish illumination art are discussed. What is more, the areas of adornment in illumination, the general forms used and the short history of the illumination art are represented. In the third section; short information about Mevlana's life, works and Mevlana Museum are included. In the fourth section a catalogue is created for each work. Mathnawies history, inventory numbers, copy dates and the copyist and if available illuminator, volumes, papers, scrip and sizes are researched. After defining the works, the illumination's colour, compositions features, designs used and the painting techniques are researched; the illuminated pages are drawn at the rate of ¼. Short assessments are included in the final parts of the catalogue sections. In the fifth section, a general assessment of colour, designs and period features is given based on the findings from the researched works. They are compared with the works illuminated at the same period. The illuminated pages which are compared are given in the addition list.In the final section, the findings about the differences, contributions to our culture of Mathnawie illuminations researched in a wide range of date and the importance given to these works are included.In the references section; books and articles about Turkish illumination art and articles about Mathnawie illuminations are given.