İbn Teymiyye ve Gazzali`de kelam ilminin yeri

Abstract

Bu çalışmamızda İbn Teymiyye ve Gazzâlîde kelam ilminin yerini ele aldık.Çalışmanın giriş bölümünde Gazzâlî ve İbn Teymiyye'nin hayatı ve eserleri detaylı olarak incelenmiştir. Bu iki alimin yaşadığı şartları bilmek, onları anlamayı kolaylaştıracaktır. İslâm düşüncesine ivme kazandıran her iki alim de yoğun bir mücadele içerisinde bulunmuşlar ve bir çok eseri kültür hayatimıza miras olarak bırakmışlardır.Birinci bölümde Gazzâfi ve İbn Teymiyye'nin ilimler tasnifi ve İslâm ilimleri alanında yetkinliği ele alınmıştır. Bu bölümde her iki alimin de ilimlere bakış açısı ortaya konurken, ilimler alanındaki metodolojileri, İslâm ilimlerine kazandırdıkları konuları da incelenmiştir. Yaklaşık olarak bütün İslâm ilimlerinde otoritelerini ispatlamış olan bu alimler aynı zamanda benzer metodlarla hareket etmiş, karşıt fikirleri de öğrenerek mücadelelerini sürdürmüşlerdir.İkinci bölümde ise tezin asıl konusu olan Gazzâlî ve İbn Teymiyye'de kelam ilminin yeri izah edilmiştir. Bulundukları çağda tartışılan kelami konuların hiç birisine kayıtsız kalmayan alimlerimiz, kelam ilmine bir çok katkı yapmışlar; bununla beraber kendileri de kelam ilminden etkilenmişlerdir. İbn Teymiyye'nin kelami anlayışı mezhebi olan selefilikle aynı doğrultuda ilerlerken, Gazzâlî kelami konularda delillendirmeler yaparken kendine muhalif görüşlerin görüşlerinden de faydalanmıştır.Son bölüm olan üçüncü bölüm, Gazzâlî ve ibn Teymiyye•nin görüşlerini ele alması bakımından tamamlayıcı bir bölümdür. Kelam ilminin belli başlı konuları olan Allah inancı, nübüvvet, iman, ahiret konularında, gerek Gazzâfi, gerek İbn Teymiyye kelami görüşlerini ortaya koymuşlardır. Daha çok kendi mezheplerinin görüşleriyle parelel görüş belirtmelerine rağmen, bazı konularda farklı bakış açkşı getirmişler; bunlar da gerekli yerlerde ortaya konmuştur.

In this study, we deal with the importance of Ilm-al-Kalam according to Ibn Taymiyyah and Al-Ghazali.In the introduction chapter of the study, life and works of Al-Ghazali and Ibn- Taymiyyah are reviewed. Knowing the conditions in which these scholars lived will enable us to understand them. Both scholars who accelerated Islamic thought took part in an uphill struggle and they passed many works down to our cultural life. In the first chapter, the principle of Al-Ghazali and Ibn Tavmiyyah is classified and their competency in Islamic philosophy is discussed. In this section, the standpoints of both scholars are set forth and their methodologies in such principles and subjects they brought in Islamic sciences are reviewed. The authority of both scholars had been proven nearly all Islamic thoughts, besides they used similar methodologies and tried to learn opposite views in this respect.In the second chapter, the importance of Ibn-al-Kalam according to Al-Ghazali and Ibn Taymiyyah, which is the basic subject of the thesis, is explained. The scholars did not remain unconcerned about the issues in Kalam in their era, instead they made significant contribution to the Ibn-al-Kalam and still, they were influenced by Kalam philosophy. While Ibn Taymiyyah's concept of Kalam was improved in the same direction with the Salafism, which was his denomination, Al-Ghazali made use of opposing views on Kalam issues. The last chapter of the study is the complementary in terms of dealing with the ideas of Al-Ghazali and Ibn Taymiyyah. Both Al-Ghazali and Ibn Taymiyyah introduced their opinions concerning the belief in Allah, prophecy, belief and afterlife. Although they set forth their opinions in parallel with their denominations, they brought in different perspectives in certain issues, which were suggested in relevant conditions.