Wilhelm Raabes darstellung der gesellschaft in seinem ersten roman `Diee chronik der sperlingsgasse`

Abstract

Türkçe Özet Wilhelm Raabe Alman realizm döneminin önemli yazarlarından biridir. Dönemin değerli yazarlarından olan Theodor Fontane, Theodor Storm ve Gottfried Keller ile birlikte anılmaktadır. Raabe'nin eserlerinde yaşadığı dönemin materyalist ruhlu burjuvasını olduğu gibi yansıtmış olması, çağdaşlarının hoşuna gitmez. Bu yüzden yazar yaşadığı yüzyılda fazla okuyucu bulamaz. Ancak günümüzde değeri anlaşılan yazar, edebiyat tarihçilerinin de yapmış olduğu yeni araştırmalar sayesinde hakettiği önemi kazanmıştır. Tezin ilk bölümünde Wilhelm Raabe'nin hayatı ve edebiyattaki yeri ile ilgili bilgi verilmiştir. Daha küçükken babasının ölmüş olması Raabe'nin meslek hayatı için bir dönüm noktası olmuştur. Eğer babası yaşamış olsaydı ve onu yetiştirseydi, yazar, kendi deyimiyle, `ortahalli bir hukukçu` olurdu. Çağının diğer yazarlarından farklı olarak yazarlık mesleğine erken başlamış ve genç yaşta üslubunu bulmuştur. Yazarlık kariyerine 23 yaşında adım atmış olan Raabe, Storm ve Fontane gibi daima kendi okurlarını aramıştır. Bu yüzden çağın okur zevkine aldırış etmeden bildiği yolda ilerlemiştir. 1856'da Jakob Corvinus takma adıyla yayınlanan ilk eseri `Die Chronik der Sperlingsgasse` 'nin bu bölümde bir de kısa özeti bulunmaktadır. Hikaye eski bir Berlin sokağı olan Sperlingsgasse'de geçmektedir. Başkahraman olan Johannes Wacholder adında yaşlı bir adam o sokağın sakinlerini ve orada yaşananları bir anı defteri tarzında yazmaktadır. Roman düzensiz olarak tutulmuş olan 21 ayrı anı defteri notlarından oluşmaktadır. Bu notlar 25 günlük bir araya kadar varan kesintilerle tutulmuştur. Anı defteri 15 Kasım 1854 - 1 Mayıs 1855 tarihleri arasını kapsayan bir zaman diliminde yazılmıştır, ancak hikayede zaman zaman 60 yıl kadar geriye dönülüp o dönemlerden de söz edilmiştir. Birinci bölümde ayrıca Raabe araştırmaları da yer almaktadır. Bu araştırmalar iki dönemde incelenmektedir, ve temelde birbirinden farklıdır. Birinci dönemde yapılan araştırmalar siyasi baskının etkisi altında yapılmış olduğundan, bu araştırmalarda yazarın hayatı boyunca eserlerinde dile getirdiği eleştiriler göz ardı edilmiştir. Bu durum Wilhelm Raabe'nin uzun yıllar boyunca yanlış anlaşılmasına neden olmuştur, ve başarısını da büyük ölçüde etkilemiştir. 1950' lerde başlamış olan ikinci dönemin araştırmaları yazarın eserlerine yeni bir bakış açısı kazandırmıştır. Wilhelm Raabe'nin yaptığı eleştiriler artık gözardı edilemiyordu. Yazarın topluma ilişkin yaptığı eleştirileri daha iyi anlayabilmek için yaşadığı dönemin toplumunudaha iyi tanımak gerekiyor. Bunun için tezimin birinci bölümünde o dönemin toplumsal yaşamım da kısaca incelemiş bulunuyorum. Tezin ikinci bölümünde Wilherm Raabe'nin adı geçen eser içerisinde yaşadığı dönemin toplumunu ne şekilde yansıttığı ele alınmaktadır. Yazar alman toplumuna çok değer verdiği için, eserlerinde zamanının insanlarını, gerçeğe bağlı kalarak ve eleştirel bir bakış açısıyla anlatmaktadır. Raabe okurlarına yeni gelişmekte olan endüstri çağının insanlara getirdiği zorlukları eserinde göz önüne sermektedir. Ayrıca üstü kapalı olarak o dönemin insanlarına, kendilerini bulundukları politik ortamdan kaynaklanan baskıdan soyutlayarak kendi fikir ve düşüncelerini geliştirmeleri için çağrıda bulunuyor. Bu çalışmanın üçüncü bölümünde ise yazarı daha iyi anlayabilmek için ilk eserinde bulunan otobiyografik özellikler, eleştiri yapmak için kullandığı mizah ve o dönem için çok farklı olan ancak yazarın daha ilk eserinde kullandığı anlatım teknikleri incelenmiştir. Raabe yaşamı boyunca kendi hayatı ve eserleri hakkında yorum ve açıklamalar yapmaktan kaçınmıştır. Ancak yarattığı eserlerinde zaman zaman yaşadıklarını örnek alarak konular üretmiştir. Kendi hayatından yaptığı bu alıntıları edebi bir üslup kullanarak eserin içinde geçen konu ve karekterleriyle harmanlamıştır. Bu yüzden edebiyat bilimcileri için Raabe'nin eserlerinde bulunan otobiyografik unsurlar büyük önem taşımaktadır. Yazar bu özelliğim çok akıllıca kullandığı bir yazım tekniği ile pekiştirmiştir. Kendi düşüncelerini hikayenin anlatıcısı olan Johannes Wacholder aracılığı ile okura aktarmaktadır. Eleştirilerini bile ağırlıklı olarak romandaki bu karekter aracılığı ile yapmaktadır. Zaman içinde gidip gelmesi ise okur için biraz yorucu olsa da, bazı şeyleri geçmiş ile karşılaştırma imkanı veriyor. Wilhelm Raabe'nin eserlerindeki mizah, ilk araştırma döneminde yansıtıldığı gibi, okuru sadece güldürmek için kullanılmamıştır. Yazarın bunu kullanmaktaki asıl amacı eleştiri yapmaktır. Böylece siyasi güçlerin gözüne fazla batmadan insanları uyarma imkanı bulmuştur.

Abstract Wilhelm Raabe is one of the most important writers of the german literature in the 19.th century. He wrote his first work of literature `Die Chronik der Sperlingsgasse` in 1855, while he was studying in Berlin. Before this work was published in 1856, the writer had to pay an amount of 50 TaWfor the printing of his novel. After this publication, he got a lot of positive reviews from literary critics. The most important point in Wilhelm Raabe' s first literary work is the social criticism. The writer discribes the society of his century extremly true. This was the reason, why he could not find enough readers, while he was alive. We learn from the literary history, that the social criticism in `Die Chronik der Sperlingsgasse` the actual object of the author is. In the first chapter of this thesis the life of Wilhelm Raabe and his literary work are presented. Also the formation of this novel is included in this chapter. In the second part, I attempted to analyse the representation of the society in Wilhelm Raabes first literary work. This chapter also includes the social criticisim of the writer. Taler : German money in the 19 th centuryThe third part of this thesis contains an analyses of the autobiographic elements in the novel, the use of humor in Wilhelm Raabes literary works and the structure of the tale. The thesis ends with an abstract of the work. T.C VİJKSBtâÖRfrtlİ KURU*