Harf inkılabı ve millet mektepleri Konya örneği (1928-1935)

Abstract

Alfabenin değiştirilmesi ile ilgili tartışmalar Tanzimat dönemi ile beraber başlamış, İkinci Meşrutiyet ve Cumhuriyet döneminde de devam etmiştir. Cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra yapılan inkılâp hareketlerinden biri de 1 Kasım 1928'de `Türk Harflerinin Kabul ve Uygulanması Hakkında Kanun` adıyla Latin harflerinin kabul edilmesidir. Arap alfabesinin zorluklarından ve öğrenme güçlüğü gibi sebeplerden dolayı terk edilen alfabeden sonra halk, farklı yerlerde açılan yeni harf kurslarıyla Latin harflerini tanımaya başlamıştır. Konya'da Latin Harflerinin öğrenilmesinde ve halkın teşvik edilmesinde Babalık Gazetesi yaptığı yayın ve haberlerle büyük bir çaba sarf etmiştir. 1 Kasım 1928 de Harf İnkılâbının kabul edilmesinden sonra, 1 Ocak 1929'dan itibaren Millet Mekteplerinin açılmasıyla her kesimden halkın yeni harfleri öğrenme faaliyetleri bu açılan mekteplerde sürdürülmüş, Konya şehir merkezinde ilçe ve köylerinde kadın erkek yaşlı, genç açılan A ve B kurslarında yeni harfleri tanıyarak Millet Mektebi diplomaları almışlardır. Latin harflerinin tüm yurtta halka öğretilmesinde ve okuryazarlık oranının artırılmasında katkısı yadsınamayacak Millet Mekteplerinin 1935 yılına gelindiğinde işlerliği oldukça azalmıştır. Bu yıllardan itibaren Halk Okuma Odaları da okuma yazma seferberliğini sürdürerek önemli bir rol üslenmiştir.Anahtar Kelimeler: Latin Harfleri, Harf İnkılâbı, Millet Mektepleri, Babalık Gazetesi

Discussions about changing the alphabet began with the Tanzimat Period (the Hatt-i Sharif of Gülhane) and continued in the periods of second Constitutional Monarchy and the Republic. After the proclamation of the Republic, one of the reform movements carried out was the adoption of the Latin alphabet in 1 November 1928 under the name of `Law on the Acceptance and Application of Turkish Letters`. After the arabic alphabet abandoned for such reasons as its script itself and difficulty in learning, people began to recognize the Latin alphabet with the help of courses of the new letters in various places. The local paper in Konya Babalık devoted a great effort in introducing and promoting the new letters/ alphabet by making some broadcasts and news. It wasn't until National Schools were opened that people from all strata continued to have learning instructions on the new alphabet, and that they received National School diploma by identifying the new letters in the A and B courses opened in the city centre of Konya and in its towns and villages for young and old alike. Having had undeniable contribution in teaching the Latin alphabet to the people throughout the country and thus, increasing the rate of literacy, Nation Schools lost operability soon after the start of the year 1935. After these years, Public Reading Rooms had an importont role to contuniue to literary campaign.Key Words: Latin Alphabet, National Schools, Babalık Paper.