Fıkıhta habais ve tayyibat kavramları

Abstract

Habâis ve tayyibât kavramlarının kapsamına giren hususlar müslümanın hayatında son derece önemlidir. Çünkü bunlardan bir kısmı olan yiyecek ve içeceklerle beslenmekteyiz. Dolayısıyla selim fıtratımızı muhafaza etmek ve dualarımızın kabulü için habîs ve tayyib olan şeylere dikkat etmemiz gerekiyor.Yine bu hususlar günlük hayatta en çok karşılaşılan meselelerden biridir. Ayrıca gün geçtikçe bu kavramların kapsamına girebilecek yeni konular ortaya çıkmakta ve bunların yeniden değerlendirilmesi gerekmektedir. İşte bu gerekçelerle bu konuda bir çalışma yapmayı uygun gördük. Bu kavramlar hayatın her alanını kapsamaktadır. Zira güzellik veya çirkinlik her şeyde olabilecek bir sıfattır. Ancak biz çalışmamızda yiyeceklerden, bunlar içinde özellikle hayvanlardan ve içeceklerden bahsettik. Habâis sözlükte aşağı ve değersizliğinden dolayı hoşa gitmeyen çirkin şeyler, tayyibât ise nefsin ve duyguların hoşuna giden şeylerdir. Yiyecek ve içeceklerde aslolan mubah olmasıdır. Bazılarının haram olması ârızî sebeplerden kaynaklanmaktadır. Dünyada insan nüfusunun her geçen gün artması sonucu insanoğlu sanayi ve fabrikasyon tipi ürünlere ve katkı maddelerine yönelmiştir. Sanayi tipi bu ürünlerin ham maddesi bazen aslı helal ve temiz olan bir madde olurken bazen bunun tam tersi olabilmektedir. Ancak bu hammaddeden yeni bir ürün elde ederken farklı kimyasal yöntemler kullanılmakta böylece o hammadde bir değişime uğramaktadır. Bu yeni ürünün hükmü nedir? İşte bu durum fıkıh kaynaklarımızda yer alan istihâle ve istihlâk kavramlarını tekrar ele almayı gerektirmiştir. Anahtar Kelimeler: Helal, haram, çirkin, hoş, güzel, yiyecek, içecek, istihâle, istihlâk

The matters which is involved in Habâis and Tayyibât concepts have an important role on people's lives. Because we are nourished with the food and drinks which are some parts of these concepts. For this reason, to keep our honest natality and to fulfill our prays properly, we need to be careful about bad and good things.And these are among the subjects which can be faced in daily life. Also, new matters related to Habâis and Tayyibât appear day by day and they need to be re-interpreted. So, we studied on this case.These two concepts are everywhere in our lives. Beauty and ugliness can be seen on all the creatures, but we mentioned food, especially animals in this study.Habâis means trivial things, which our emotions do not like. Tayyibât means the things which our emotions like. It is essential for food and drinks to be permissable. Some of them are forbidden because of temporary reasons.As a result of the growing population of the world, humanbeing has headed for fabricated and additive products. These industrial products can sometimes be produced with permissable ingredients, but sometimes these ingredients can be forbidden ones.However, during the production stage, a series of chemical processes might change nature of the raw materials. What is the determination of the new product? So, it is needed to interpret this conservation and consuming issues which are in the canon law.Key words: Permissable, forbidden, ugly, beautiful, food and drinks, conservation, consuming