Aile yaşamlarında şiddet olan ergenlerin ana-babalarıyla olan ilişkilerini ve kendilerini değerlendirilmeleri

Abstract

II ÖZET Bu araştırmanın temel amacı aile yaşamlarında şiddet olan ergenlerin aile ilişkilerini Davranışsal-Aile Sistemleri Modeli doğrultusunda çok yönlü bir şekilde değerlendirebilmek ve aile yaşamlarında şiddet olan ergenlerin ruhsal sorunlarını saptayabilmektir. Bu amaçla modelde ileri sürülen a-problem çözme iletişim becerileri b-bilişler/içselleştirilmiş inançlar c-aile yapısı ile ilgili kavramları kapsayan Ana-Baba Ergen İlişkileri Envanteri Ergen Formu (PARQ) kullanılmıştır. Ergenlerin olası ruhsal sorunları belirleyebilmek için de SCL-90-R kullanılmıştır. Bu amaçları gerçekleştirmek için, araştırmaya aile yaşamlarında şiddet olan ve aile yaşamlarında şiddet olmayan 11-17 yaşlar arasındaki ergenlerden oluşan toplam 111 ergen ve bu ergenlerin anneleri katılmıştır. Araştırma Bornova Belediyesi Kadın Danışma Merkezine yardım almak amacıyla başvuran ve öykülerinde fiziksel şiddet bulunan kadınların ergenleri üzerinde yapılmıştır. Karşılartırma grubu yine aynı semte bulunan Sıdıka Rodop Lisesi ve Reşat Nuri Güntekin İlköğretim Okuluna devam eden öğrencilerden oluşturulmuştur. Aile yaşamlarında şiddet olan ergenlerden ve aile yaşamlarında şiddet olmayan ergenlerden elde edilen verilere, çeşitli sosyo-demografik değişkenlerin dağılımı açısından karşılaştırılmak için Ki-kare testi yapılmıştır. Ayrıca aile ilişkilerini ve ruhsal belirti düzeylerini karşılaştırmalı olarak değerlendirebilmek için MANOVA ve Aşamalı Regresyon Analizleri Yapılmıştır. Yapılan Ki-kare Analizlerinde genel olarak, aile yaşamlarında şiddet olan ergenlerin ailelerinin kırsal kökenli olduğu, gelir düzeylerinin düşük olduğu ve anne-babalarının eğitim düzeylerinin düşük olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar genel olarak yazılı kaynaklarla tutarlılık göstermektedir. PARQ alt ölçek ortalama puanlarının ve SCL-90-R alt ölçek ortalama puanlarının karşılaştırılması için MANOVA uygulanmıştır.

123 İNGİLİZCE ABSTRACT M this study, adolescents who were exposed to family violence in their families were compared with adolescents from non-violent families in terms of family relations, symptomatic behaviours and socio-demographic features. The sample of the study consisted of 54 girls and 57 boys (total=l 1 1) aged between 1 1-17. Adolescents evaluated their family relations on a) Problem Solving-Communication Skills, b) Internalized Beliefs and c) Family Structure by filling in Parent-Adolescent Relationship Questionnaire developed by Robin, Koepke, Moye (1990). The adolescents who came from violent families reported more global distress and disangement in their family relations, less problem solving /communication skills and more hostility in men- relation with their fathers, more warmth in their relations with their mothers as compared to the adolescents from `non-violent` families. Mother-child coalitions were also reported more frequently in the violent homes. The adolescents who came from non-violent families reported more school and sibling conflict with their parents and more triangulation which included parents in the middle. In the comparison of symptomatic behaviours, adolescents who came from violent families reported more internalized and externalized psychological problems as compared to the adolescents from `non-violent` families. Results of the Stepwise Multiple Regression Analyses revealed that family income level, global distress in family relations, rural origin, alcohol consumption's of fathers and school conflict with parents were important predictors of family violence. The family cohesion, adolescents' internalized belief of unfairness and approval and school conflict with parents were important predictors of the adolescents' psychological well-being.