Toplumsal tezahürleri bağlamında zihniyet değişimi ve din

Abstract

İnsanların zihinlerinde değiştiğini düşündüğümüz din anlayışı, toplumsal kabuller, yeniden anlamlandırmalar ve yeni yorumlamalarla ilgilidir. Zihniyet değişiminin, Müslüman toplumlardaki yansımaları, Din Sosyolojisi alanında araştırılması gereken önemli bir konudur. Özellikle günümüz Türkiye'si, bu bağlamda incelenmesi gereken önemli bir sosyal alandır. Zihniyet değişimi, çok sebepli bir olgudur. Modernleşme, rasyonelleşme, sekülerleşme ve küreselleşme kavramlarının birbirleriyle ve zihniyet değişimiyle ilişkileri vardır. Bu kavramların zihniyet dünyamız üzerindeki etkileri, ancak toplumsal alanlardaki örnekleriyle açıklanabilir. Toplumsal hayatın her alanında zihniyet değişiminden söz etmek mümkündür. Çalışmada bu alanların tamamını incelemek mümkün olmadığından, önemli toplumsal tezahürleri bulunan aile, kentleşme, ahlâk, kıyafet, iletişim araçları ve medya, toplumsal dayanışma, komşuluk, ekonomi, alışveriş mekânları, hac ve umre, infak ve sadaka, tevekkül konuları ele alınmıştır. Gelenek ve modern kavramları, çalışmada merkezi bir öneme sahiptir. Çalışmada sosyal, ekonomik şartlarla birlikte modernleşme, sekülerleşme gibi birçok etkenin neden olduğu zihniyet değişiminin toplumsal tezahürleri, din ilişkisi bağlamında ele alınmıştır. Araştırmanın zihniyet-din ilişkisinde, zihniyetin etkilenebilen bir olgu olmasının yanında, toplumsal yapıyı etkileyen bir olgu olarak da ele alınması bakımından önem taşıdığı düşünülmektedir. Zihniyet değişimiyle ilgili çalışmaların Türkiye'de sınırlı olması da göz önünde bulundurulduğunda araştırmanın din sosyolojisi alanına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

The knowledge of religion that we suppose it changes in people's minde is related to social acceptances, recalls and reinterpretations. Reflections of mentality change on Muslim communities is an important field required to be studied for Religion Sociology. Today's Turkey is a specifically important social area to be studied on this behalf. Mentality change is a multi-cause fact. Modernism, rationalism, secularism and globalism are related to each other and mentality change. The effects of all these notions on our minds can only be explained with their samples in social areas.It is possible to talk about mentality change in every parts of social life. As it is not possible to examine all these fields; the topics such as family, urbanization, clothes, communication tools and media, public cooperation, neighborhood, economy, shopping malls, pilgrimage and umre, subsistence and charity, resignation are examined. The tradition and modern topics have prior importance in this study. With the social and economical conditions, the public appearings of mind change that modernization and secularizm cause are examined in the religion relationship sense.In the relationship of mind-religion, besides the mind can be affected, it is thought that it has importance as a phenomenon which effets the public structure. It is thought that this study will provide benefits to religion sociology as the studies about mind change are restricted in Turkey.