Seyitömer Höyük Erken Tunç Çağı mimarisi ve buluntuları

Abstract

ÖZET Seyitömer Höyük, Kütahya ilinin 20km kuzeybatısında, Seyitömer Linyit İşletmeleri kömür havzası içinde yer alır. İlk kazı çalışmaları 1989 yılında Eskişehir Arkeoloji Müzesi'nce başlatılmış, 1990-1995 yılları arasında da Afyon Arkeoloji Müzesi' nce sürdürülmüştür. 20m yüksekliğinde ve 160m çapındaki höyük, Erken Tunç Çağı'ndan Roma dönemlerine kadar kesintisiz bir yerleşime sahne olmuştur. 1993 ve 1995 yıllarındaki kazı çalışmaları sırasında tespit edilen Erken Tunç Çağı dönemleri ile ilgili tabakalar, Batı Anadolu arkeolojisi için oldukça önem taşır. Bu tabakalarda, höyüğün doğu yamacı boyunca 27.60m'lik bir savunma duvarı tespit edilmiştir. Duvarın güney ucu, şehre giriş için kullanılan bir kapıya bağlanır. Bu duvara paralel olarak inşa edilen, birkaç odalı, uzun dikdörtgen evler vardır. Erken Tunç Çağı ile ilgili mimari bulgular, a,b,c,d ve e olmak üzere beş evreye ayrılır. Her evre, büyük bir yangınla sona ermiştir. Bu nedenle, burada yaşayan topluma ait bütün maddi kalıntılar insutu olarak ele geçmiştir. Erken Tunç Çağı lib evresinde `B2` olarak isimlendirilen oda içinde yaklaşık 71 adet tüm kap, taştan ve kilden yapılmış kalıplar ile fırça, ağırşak, ağırlık, dilgi, perdah taşı ve bronz iğne gibi pek çok da küçük buluntu ele geçmiştir. Odanın ortasında da kuyu şeklinde bir fınn yer alır. Bu bulguların ışığında, odanın bir keramik atölyesi olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Atölyenin en önemli özelliği, yapılan kapların çoğunluğunun `kalıp` ile şekillendirilmiş olmasıdır. Bu durum, Erken Tunç Çağları için, bildiğimiz kadarıyla ilktir. Çalışmalar sırasında ele geçen keramikler; gri-siyah perdahlı mallar, Kırmızı, Portakal-kırmızı astarlı mallar, Devetüyü astarlı mallar ve Kaba-astarsız mallar olmak üzere başlıca dört ana mal grubuna ayrılır. Genellikle mekanların içlerinden çıkan kırmızı, portakal-kırmızı mallar ile devetüyü astarlı mallar çoğunluğu oluştururlar ve zengin form çeşitliliği ile de göz doldururlar. Bunlardan başka; pişmiş topraktan, taştan, kemikten ve metalden yapılmış küçük buluntular da önemli bir yer tutarlar.Buluntular topluca değerlendirilecek olursa; Batı Anadolu'da Troya, Beycesultan, Kaklık, Poliochni gibi diğer yerleşimler ile benzerliklerinden dolayı, Seyitömer Höyük Ila-e evrelerini Erken Tunç Çağı II sonlarına tarihlendirmek yanlış olmayacaktır.

ABSTRACT Seyitömer Höyük is a large mound 20km Northwest of Kütahya. Lying within the bounds of a strip-mining company, the Seyitömer Lignite Works, the mound has been under excavation since 1989, when salvage operations were begun by the Eskişehir Archaeological Museum. In 1990 the Afyon Museum assumed responsibility for the project. Salvage excavations were carried out by the Afyon Archaeological Museum, between 1990-1995. 160 meters in diameter and 20 meters high, the Seyitömer Höyük may reveal an unbroken stratigraphy from Early Bronze Age times trough the Roman Period. Excavation results are important for the Western Anatolia. Settlement plans in phases of Early Bronze Age II could be distinguished such as Ila-b-c-d-e. These phases have a fortification wall that is 27.60 meters length. The enter to settlement is from south. The structures are rectangular and have two or three rooms. Sometimes the walls of structures share common walls of fortification. Phases of Early Bronze Age Ila-b-c-d terminated with a conflagration. So all remains are in sutu. In Early Bronze Age lib, in a room is called `B2` obtained more than 70 complete vessels, clay or stone moulds, brush handles, spindle whorls, loom weights, flint blades and, bronze pins. A kiln was exposed in the centre of room. Ceramics that obtained excavations, divided 4 groups as Grey and Black burnished Wares; Red and Red-orange slipped Wares; Buff slipped Wares and; coarse Wares. Small finds of Seyitömer Höyük Ila-b-c-d are different kinds. Those are made to baked clay, stone, bone and metal (bronze). Some vessels that are called Grey-black burnished wares and the coarse wares, characteristic of Early Bronze Age I, according to other settlements of Western Anatolia such as Troya, Beycesultan etc. Finally, Red-orange slipped wares are nearly exclusively of Atlanta Red-orange Ware, generally with a pinkish paste and red-orange slip characteristic of the Altıntaş region throughout the EB 3 period, typical of Beycesultan Early Bronze 3 levels and evident in the final phases of the Kusura B. According to these results of excavations, phases of Seyitömer Höyük EB Alla- b-c-d-e would seem to belong to the end of the Early Bronze Age 2 period. «w&»svaN MOUtal