İbn Kuteybe`nin Te`vîlu Muşkili`l-Kur`an`ının Arap dili açısından tahlili

Abstract

İbn Kuteybe, Kur'an'la ilgili dile getirilen şüpheleri gidermek ve ona yapılan saldırıları önlemek için Te'vîlu Muşkili'l-Kur'an adlı eserini kaleme almıştır. o, Kur'an'a saldıranlara, yanlış yorumlayanlara ve hakiki manadan uzak tahrif derecesine varan tefsîr yöntemlerine başvuranlara karşı bir cevap olarak bu eserini kaleme almıştır. Eserinde Kur'an âyetleri arasındaki ihtilâf ve tenakuzun keyfiyeti ve sebepleri, kırâat farklılıkları, Kur'an'da dilbilgisi hatası, belâgat kavramları, zâhirî mana ile asıl kastedilen mana farklılığından kaynaklanan ihtilâf, müşterek lafızlar (çok anlamlı kelimeler), isim, isim-fiil, câmid fiil, hurûfu'l-me'anî ve hurûfü'l-cer'den birinin diğerinin yerine kullanılması gibi konuları ele almıştır. Bu muşkil ifadeleri açıklarken âyet, şiir, hadîs ve Arap sözüyle istişhâd etmştir. Bu çalışmada bunlara ilaveten İbn Kuteybe'nin hayatı, ilmî kişiliği ve Te'vîlu Muşkili'l-Kur'an adlı eserindeki metodu ve onun dilciliği incelenmiştir.Anahtar Terimler: İbn Kuteybe, Arap Dili, Te'vîlu Muşkili'l-Kur'an

Ibn Qutaiba wrote his work, entitled as Ta'vil Mushkil al-Quran, to remove doubts raised about the Quran and prevent attacks to it. He authored that work as a defense against those who attack or misinterpret the Quran or use some exegetic methods that fail the real meanings of the Quran to the extent of tampering with the text. In this work, he deals with such issues as how and why there are some incongruities between the Quranic verses; the differences between diverse Quran recitations; grammatical mistakes in the Quran; rhetorical conceptions; the incongruity emerging from the difference between real meaning and apparent meaning; ambiguous utterances; polysemic words; name, name of verb, radical verb, and replacing each one of the Hurūf al-Meānī and Hurūf al-Jarr with another. While explaining the ambiguous expressions, he uses Quran verses, poems, hadiths and Arabic sayings as examples. This work also analyses Ibn Kutaiba's life, academic personality, working method in Ta'vil Mushkil al-Quran and his career as a philologist.Key terms: Ibn Qutaiba, Arabic language, Ta'vil Mushkil al-Quran