Yazılı basında haber kaynakları ve kaynak-muhabir-gazete ilişkisi

Abstract

ÖZET Basın: Karşılıklı etkileşimdir. Tüm kitle iletişim araçlarının var oluşunun temel neden ve işlevi haber kaynağının görüşlerini kamuoyuna, kamuoyunun tepkilerini de haber kaynağına aktarmasıdır. Bugün basından beklenen, kaynağın görüşlerini kamuoyuna aktarması; ancak kamuoyunun eleştirilerini aktarmamasıdır. Böyle bir durum gazeteciliğin esasına aykırı olduğu gibi, tek taraflı haber aktarımına da zaten iletişim demek mümkün değildir. Bu sadece bir iletidir. Yazılı basın, okuyucusunun istediği zaman faydalanabileceği bir araçtır. Her gün dağılmak, gazete ve dergilerin dezavantajı ise, istendiği zaman yararlanabilmek de avantajlarıdır. Kaynak, habere ilgi, açıklık, değer ve hatta anlam kazandırır. Okuyucu, haberleri kaynağına göre değerlendirir ve bu zamanla alışkanlık oluşturur. Kısaca, kaynak, `haberin nüfus kağıdı` gibidir. Haber kaynaklan, birinci ve ikinci el (insan ve yazılı) kaynaklar olmak üzere ikiye ayrılır: 1-) Birinci El Kaynaklar: Enformasyonun yerinden toplanıldığı kaynaklardır; örneğin hükümet yetkilileri, bakanlar, resmi sözcüler, polis ve ordu yetkilileri. 2-) İkinci El Kaynaklar: Gözlemlemeyen olayların öğrenildiği kaynaklardır; örneğin raporlar, belgeler, ilanlar, reklamlar ve dosyalar. Muhabirler ve haber ajansları, bu kaynaklardan yararlanarak, çalıştıkları basın kurumuna haber, yazı ya da fotoğraf ulaştırır. Her muhabirin kendi uzmanlık alanı ile ilgili haber yazarken yararlandığı kaynak aynı değildir; dolayısıyla haberlere göre kaynaklarla kurulan ilişki ve etkileşimler de farklılaşır. Bu konuda dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: 1-) Gizli olarak elde edilen haberlerin dışındaki kaynaklar; özellikle bilimsel konularda kesinlikle belirtilmelidir. 2-) `Doğru haber vermek` ilke edinilmelidir; toplanan bilgi ve belgelerin doğru olup olmadığı kontrol edilmeli ve iyi denetlenmeiidir. 3-) İlişkinin `güven` temeline oturması gerekir. 4-) Kaynaklan kazanmanın ve devamlılığı sağlamanın en iyi yolu onlan `korumak`tır. Kaynağın kamuoyunu kişisel, siyasal, ekonomik vb. nedenlerle yanıltmayı amaçladığı haller bunun dışındadır. 5-) İlan ve reklam kaynaklarına karşı `duyarlı` olunmalıdır. 6-) Gözden kaçırılan dokümanların bulunanlara göre daha az önemli olduğu zannedilmemelidir. Bunlara bir anlam vererek senteze varmak esastır.

ABSTRACT The Press: It is interaction. Raison d'etre and function of mass media is to reflect standpoint of the source to the public, and the public's to the source. What we expect from the press today is to convey the standpoint of the source; but not to convey the criticisms of the public. Such a case is both incongruous with the ethics of journalism and also one-sided information cannot be called journalism. This is only a message. Publication is a medium whenever the reader wants to use. While daily distribution is a disadvantage for the journals and magazines, yet it is always at hand when needed. Source, gives the news interest, plainness, value and even meaning. Readers, evaluate the news according to their source and this turn to be a habit in time. In short, source means the `identity card of the news`. News sources is categorised as first and second hand (man and written) information. 1-) First Hand Sources: It is a source from where the information is directly gathered, for example: government officials, ministers, official spokesmen, police and army officials. 2-) Second Hand Sources: These are the sources which could not be observed directly, for example reports, documents, announcements, advertisements and files. By getting use of these sources correspondents and newsagents convey news or photographs to the agent for which they work. The sources from which the correspondent prepares news in which s/he is specialized are not the same; therefore the relation and the interaction between the news show difference. These are the points to be taken into consideration: 1-) Apart from the news obtained in secret should, especially in scientific issues, be cited. 2-) To provide correct information should be the principle; the information and the documents should be verified and evaluated. 3-) The relation in-between should be based upon reliability. 4-) The best way to gain and provide the continuity of the sources is to protect them, except when the source aims to delude the public personally, politically, economically and so on. 5-) One should be sentient towards the sources of announcement and advertisement. 6-) The overlooked documents should not be considered less valuable than the ones at present. It is the principle to examine them carefully and reach a synthesis.