J. A. Mac Gahan`ın `Campaigning on the oxus and the fall of Khiva` adlı eserine göre Rus işgali sırasında Hive

Abstract

ÖZET Çarlık Rusyası, XVI. yüzyılın ortalarından itibaren Orta Asya'ya doğru yayılmaya başladı. XIX. yüzyıla gelindiğinde Ruslar Türkistan sınırlarına dayanmıştı. Ruslar Türkistan'da kurulmuş olan bağımsız Hive, Buhara ve Hokand hanlıklarını işgale başladı. Aynı yüzyılın sonlarına doğru bu üç hanlık; Buhara 1868, Hive 1873 ve Hokand 1876'da Rus hâkimiyetini tanımak zorunda kaldı. Türkistan'daki bu hanlıkların iktisadî ve kültürel hayatları oldukça zayıftı. Bunun en önemli sebebi XVI. yüzyılın başlarında Avrupalıların deniz yoluyla Hindistan'a ve Çin'e gitmeyi başarmaları idi. Bu ise Çin ve Hind mallarının Karadeniz ve Akdeniz limanlarına ulaştırılmasından büyük ticarî kazançlar sağlayan Türkistan halkının gittikçe fakirleşmesine ve sonuçta kültür ve medeniyet alanında da geri kalmasına sebep oldu. Bu fakirlik Türkistan'ın askerî gücüne de etki etti ve özellikle ateşli silahlar yönünden geri kalmasına yol açtı. Türkistan hanlıkları bu durumda iken İktisadî ve askerî açıdan kendilerinden çok üstün olan Rusya'nın istila tehdidiyle karşı karşıya kaldılar. ***£%&>» J

ABSTRACT Russian Empire began to expand her territories towards the Central Asia in mid sixteenth century and came to Turkestan borders at the beginning of the ninteenth century. Russians began to occupy independent Khiva, Bukhara and Hokând Khanates in Turkestan. At the end of the same century these Khanates recognized Russian domination; Bukhara in 1868, Khiva in 1873 and Hokând in 1876. Cultural and economic life in these three Khanates were very poor, because the Europeans achieved to reach to India and China via sea at the beginning of the sixteenth century. This event spoiled the economic condition of Turkestan population who have been profited quitely from the transportation of Chinese and Indian goods to the Mediterranean and Black Sea and caused a cultural and economic backwardness in the area. This backwardness also affected military forces of theTukestan Khanates expecially in terms of firearms badly. So that these three Khanates were exposed to the invasion of Russian Empire.