İç kontrol sisteminin işletme performansı üzerindeki etkisi: Otel işletmeleri örneği

Abstract

İşletmeler organizasyon ve faaliyet yapıları, içinde bulundukları sektör farklı olsa bile varlığını devam ettirme, kar elde etme gibi amaçları gerçekleştirmek için kurulmaktadırlar. Bir işletmenin, amaçlarına ve hedeflerine ulaşabilmesi için, faaliyetlerini planlama, örgütleme, koordinasyon, yürütme ve kontrol fonksiyonları çerçevesinde gerçekleştirmesi ve değerlendirmesi gerekmektedir. İşletmelerde, günümüzün değişen ve gelişen koşullarında, kontrol fonksiyonunun yerini iç kontrol sistemi almıştır. İç kontrol sistemi, faaliyetlerin etkinliği ve verimliliği, muhasebe verilerinin ve finansal tablolarının doğruluğu ve güvenilirliği, mevcut yasa ve düzenlemelere uyumluluğu amaçlarını gerçekleştirmek için işletme yönetimi tarafından benimsenen politikalar ve uygulamalardır. Bu politikalar ve uygulamalar, işletme yönetimi ve çalışanları tarafından yerine getirilir. İşletme faaliyetleri üzerinde yapılan kontroller, işletme performansının değerlendirilmesini sağlamaktadır. Bu açıdan işletme performansı, işletme amaçlarının gerçekleştirilme derecesi olarak ifade edilebilir.Bu doğrultuda, çalışmanın temel amacı, otel işletmelerinde iç kontrol sisteminin etkinliğini değerlendirmek, iç kontrol sistemi unsurlarının (kontrol ortamı, risk değerlendirme, kontrol faaliyetleri, bilgi ve iletişim, izleme) işletme performansı üzerinde etkisi olup olmadığını araştırmaktır. Bu kapsamda İç Anadolu Bölgesinde yer alan, turizm işletmesi belgeli, 4 ve 5 yıldızlı otel işletmelerinin yöneticilerine, muhasebe veya finans bölümü müdür ve çalışanlarına anket uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar analiz edilmiştir. Yapılan analizlerin sonuçlarına göre, iç kontrol sistemi unsurlarından kontrol faaliyetleri ve izleme unsurunun işletme performansı üzerinde etkisi olduğu; fakat kontrol ortamı, risk değerlendirme, bilgi ve iletişim unsurlarının işletme performansı üzerinde etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, otel işletmelerinde iç kontrol sisteminin etkinliğinin ve işletme performansının otel işletmelerinin sınıflarına (4 yıldızlı ve 5 yıldızlı) ve statülerine göre (bağımsız, ulusal zincir ve uluslararası zincir) değişiklik göstermediği çalışmanın bulguları arasında yer almaktadır.Anahtar kelimeler: İç Kontrol Sistemi, İşletme Performansı, Turizm İşletmeleri, Konaklama İşletmeleri, Otel İşletmeleri.

Businesses are established to realize their objectives such as maintaining their presence and making profits even if the industries, organizations and activities they are in is different. For a business company to achieve its targets and objectives, it should implement and evaluate its activities within the framework of planning, organizing, coordinating, directing and controlling functions. In today's changing and evolving circımstancss, the internal control system takes the place of the control function. The internal control system is the policies and practices adopted by the business management to achieve the objectives of effectiveness and efficiency of activities, the correctness and reliability of accounting data and financial statements and compliance with existing laws and regulations. These policies and practices are fulfilled by the business management and employees. Checkings on business activities provide an assessment of business performance. In this sense, the performance of the enterprise may be described as the degree of realization of the enterprise objectives.In this respect, the main purpose of the study is to evaluate the impact of the internal control system in hotel businesses and to search whether the elements of the internal control system (control environment, risk assessments,control activities, information and communication, monitoring). In this context, a questionnaire was applied to the managers of 4-star and 5-star hotel businesses in the Central Anatolia Region, with tourism management certificate, to the managers and employees of the accounting or finance department. The results obtained are analyzed. According to the results of the analyzes carried out, it was understood that the control activities and the monitoring element have an effect on the operating performance of the internal control system elements; But the result is that the control environment, risk assessment, information and communication elements do not have an impact on business performance. However, the findings of the study show that the impact of the internal control system and organizational performance in hotel businesses does not vary according to the classes of hotel operators (4-star and 5-star) and their status (independent, national and international chain).Key words: Internal Control System, Business Performance, Tourism Businesses, Hospitality Businesses, Hotel Businesses.