Türkiye`deki ulusal gazetelerin kamuoyu oluşturmadaki rolü `1999 Genel Af Yasası örneği`

Abstract

ÖZET Basın tüm çağdaş toplumlarda yasama,yürütme ve yargıdan sonra dördüncü büyük güç olarak kabul edilmektedir. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde basının sahip olduğu bu güç daha da büyük önem taşımaktadır. Basının devlet-toplum ilişkisinde çift yönlü bir etkisi söz konusudur. Basın bir yandan kamunun gündemini belirlemekte, diğer yandan da kamuoyunu yansıtma işlevi aracılığıyla devletin siyasaları üzerinde etkili olmaktadır. 1980'li yıllardan itibaren Türkiye'de yaşanan ' toplumsal,siyasal ve ekonomik alandaki değişim basın alanında da kendini yoğunlaşma şeklinde gösterdi. 1990'lı yılların başında yayın hayatına giren özel televizyon kanallarıyla birlikte büyük basın holdingleri oluştu. Ekonomik gücü giderek artan ve holding haline gelen basın kuruluşları farklı kesimlere hitap eden gazeteler çıkararak kendi görüşlerini daha geniş toplumsal kesimlere yaymaya başladılar. Bu ise ekonomik gücün yanında basının siyasal alandaki etkisini de arttırdı. Çalışmada örnek olay olarak siyasi iktidarın hazırlamış olduğu `1999 Genel Af Yasası` doğrultusunda oluşan kamuoyu üzerinde basının rolü incelenmiştir. 1999 Genel Af Yasası örneğinde basının gündemi belirleme,kamuoyu oluşturma ve yönlendirme etkisinin oldukça belirgin olması bu konuyu incelememde ana etken olmuştur. Ele alınan örnekte gazetelerin gündem koyma ve saptama mı yoksa kamuoyunu yansıtma işlevinin mi ağır bastığı sorusuna yanıt aranmıştır. Farklı kesimlere hitap eden Cumhuriyet, Zaman ve Hürriyet gazetelerinde 1999 Genel Af Yasası konusunda yer alan haberler ve yorumlar içerik analizi yöntemiyle incelemeye tabi tutularak,değerlendirilmiştir.

ABSRACT In all of the contemporary societies, press newspapers are accepted as the fourth power following legislation, administration and adjudication. In developing countries such as Turkey, the power of the press is much more important. Press has a counter effect through the government-society relationship. Press, as a tool for both determining the current issues and reflecting the public opinion, is effective on government politics. Since 1980s, the change in social, political and economic environment (fields) in Turkey has also became dense on press newspapers. With the rapid development of private television channels at the beginning of 1990s, huge press holding companies had been established. When the economic power of these press holding companies increased, by publishing newspapers addressing different parts of the society, they could also spread their opinion to a broader part. Apart from economic power, that event increased the effect of the press on political area as well. In the study, the role of press on forming public opinion through `1990 Amnesty Act` prepared by political power is analyzed as a case. In the example of 1990 Amnesty Act, the evidence of press's effective role on determinig the current issues, creating a public opinion and orienting is a primary reason for analyzing that subject. Within that example, an answer is seeked for finding out whether the newspapers are more effective on determining and creating the current issues or reflecting the public opinion. The news and interpretations written in newspapers addressing different social groups such as Cumhuriyet, Zaman and Hürriyet are analyzed and evaluated by content analysis method.