Destinasyon yaşam döngüsü modeliyle eski ve yeni destinasyonların gelişim süreçlerinin incelenmesi: Yerel halk algısına dayalı planlama önerileri

Abstract

Turizm destinasyonları insanlara benzer bir yaşam seyri yaşayarak farklı gelişim evrelerinden geçerler. Keşif süreciyle başlayan bu seyir çeşitli nedenlerle çöküş sürecine doğru devam eder. Bu sürecin ertelenebilmesi destinasyonların turizm gelişimlerinin hangi aşamada olduklarının ve nasıl bir gelişim seyri izlediklerinin tespitine bağlıdır. Araştırmanın amaçları, Butler'ın (1980) geliştirdiği `Destinasyonların Yaşam Döngüsü` modelinin Türkiye'nin önemli kitle turizm destinasyonlarından Alanya ve Manavgat'a uygulanabilirliğini belirlemek, bu destinasyonların model kapsamında hangi yaşam evrelerinde olduklarını analiz etmek, her iki destinasyonda ikamet eden yerel halkın turizmin ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel etkilerine yönelik algılarını tespit etmek ve destinasyon planlamacı ve yöneticilere yönelik önerilerde bulunmaktır.Araştırmada nitel ve nicel yöntemlerden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular çeşitli testlerle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda Butler'ın modelinin Alanya ve Manavgat'a uygulanabilir olduğu, her iki destinasyonun da `durgunluk` evresinde yer aldığı belirlenmiştir. Yapılan T-testi analizi sonucunda; Alanya destinasyonu turizm sektörü ile ekonomik ilişkisi olan bireylerin çevresel etkilere algıları arasında (p=0,013<0,05), ve Manavgat destinasyonu için yerel halkın turizm sektörü ile ekonomik ilişkisi olan bireylerin, sosyo-kültürel etkilere algıları arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir (p=,049<0,05).Alanya destinasyonu için yapılan korelasyon analizi sonucunda sosyo-kültürel etkiler ile ekonomik etkiler arasında pozitif yönlü güçlü (0,691), çevresel etkiler ile sosyo-kültürel etkiler arasında negatif yönlü zayıf (-,177), çevresel etkiler ile ekonomik etkiler arasında da negatif yönlü zayıf (-,207) bir ilişki bulunduğu tespit edilmiştir. Manavgat destinasyonu için yapılan korelasyon analizi sonucunda sosyo-kültürel etkiler ile ekonomik etkiler arasında pozitif yönlü güçlü (0,659), çevresel etkiler ile sosyo-kültürel etkiler arasında ise negatif yönlü zayıf (-,120); çevresel etkiler ile ekonomik etkiler arasında da negatif yönlü zayıf (-,108) bir ilişkinin olduğu bulgulanmıştır.Anahtar Kelimeler: Destinasyonların Yaşam Döngüsü, Turizm Gelişimi, Turizmin Etkileri, Çöküş

Tourism destinations pass through different stages of development, experiencing a life-cycle similar to that of humans. This process, which begins with the discovery continues towards the declining for several reasons. The extention of the declining process depends on the determination of the life stages of destinations and how they develop in the course of tourism development. The aims of this research are to analyze the applicability of the `Tourism Area Life Cycle ` model developed by Butler (1980) to Alanya and Manavgat which are considered as two important mass tourist destinations in Turkey, to determine what the developmental stages these areas are in within the context of the model, to find out the perceptions of the residents towards the economic, socio-cultural and environmental impacts of tourism and to give suggesstions to destination planners and managers. Qualitative and quantitative data collection methods were utilized in the research. The obtained data were analyzed with various tests. As a result of the research, it is concluded that Butler's `The Tourism Area Life Cycle (TALC)` model is applicable to Alanya and Manavgat and both destinations are in the `stagnation` stage. As a result of the T-test analysis; for the Alanya destination, a significant difference was found between the individuals who have economic relations with the tourism sector and their perceptions of environmental effects (p = 0,013 <0,05), for the Manavgat destination, a significant difference was found between the individuals who have economic relations with the tourism sector and their perceptions of socio-cultural effects (p =, 049 <0,05). As a result of the correlation analysis for the Alanya destination, a strong positive correlation (0,691) between the socio-cultural effects and the economic effects, a weak negative correlation between the environmental effects and the socio-cultural effects (-177), a weak negative correlation between the environmental and economic effects (-,207) were found. As a result of the correlation analysis for the Manavgat destination, a strong positive correlation (0,659) between the socio-cultural effects and the economic effects, a weak negative correlation between the environmental effects and the socio-cultural effects (-,120), a weak negative correlation between the environmental and economic effets (-,108) were found.Keywords: Destination Life Cycle, Tourism Development, Tourism Impacts, Decline