19. yüzyıl ortalarında Ayasuluğ`un sosyal ve ekonomik yapısı

Abstract

Selçuk'un yerleşim yeri birkaç kez yer değiştirmesine rağmen antik çağlardan günümüze uzanan bir tarihe sahiptir. Antik çağların Efes'i, 13. yüzyılda Ayasuluğ adıyla bir kara şehri olarak ortaya çıkmış ve Osmanlı Devletinin ilk zamanlarında önemli bir ticaret merkezi durumuna gelmiştir. Ancak zaman içersinde bu özelliğini yitirerek küçük bir kasaba görünümüne bürünmüştür. Ayrıca Aydın eyaletinin Kuşadası kazasına bağlı bir nahiye olma durumunu Cumhuriyet yıllarına kadar sürdürdü. 19. yüzyıl ortalarında ağırlıklı olarak Hristiyan-Rum nüfusun yaşadığı nahiyenin en büyük yerleşim yeri Çirkince sakinlerinin tamamı Rum olan bir yerleşmedir. Çirkince yüzyıl sonlarında doğru nahiyenin de merkezi durumuna gelecektir. Çirkince hem nüfus hem de ekonomik faaliyetlerin büyük çoğunluğuna sahiptir. Temettuat Defterine göre ise nahiyeye bağlı Çirkince dışında üç yerleşim yeri daha vardır. Bunlar, Nefs-i Ayasuluğ, Arvalya ve Kozpınar dır. Osmanlı ekonomisinin temeli olan tarım ve hayvancılık bu nahiyede de yaygın faaliyetlerdendir. Buğday, arpa, çavdar, sisam, börülce, duhan ekimi yapılan, dut, incir, üzüm ve zeytin de dikimi yapılan ürünlerdir. Hayvancılık ise küçükbaş, büyükbaş ve arıcılık şeklinde yapılmakta olup bunlar içersinde arıcılık pek yaygın değildir. Hemen hemen her hanenin en azından bir büyükbaş hayvanı varken, küçükbaş hayvan sayısı da oldukça fazladır. Küçükbaş hayvan sahipleri büyük oranda geçimlerini bu yolla kazanır. Hane reislerinin mesleklerine baktığımızda ise çoğu hane reisi ziraat ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Büyük bir Rum yerleşmesi olarak söz ettiğimiz Çirkince'de ise esnaf ve zanaatkar kimseler de vardır. Ayasuluğ ahalisinin bir kısmı kendi toprağım işlerken bir kısmı kiralama usulü ile tarım yapmaktadır. Diğer bir kısım özellikle Kozpınar ve Arvalya ahalisi çiftlik toprağım müştereken işlemektedirler. 19.yüzyıl ortalarında Aydın Demiryolunun inşaasıyla bölgenin ekonomisi ve nüfusunda bir canlanma görülür. Selçuk asıl Cumhuriyetin ilk yıllarıyla birlikte gelişme göstermiştir.

Selçuk has rich past taking part from ancient centuries to today, however the settlement area of Selçuk changed several times. Selçuk which came into being with the name of Ayasuluğ again in 13th century was an important comercial city at the very first years of the Ottoman Empire. But in the course of time the city lost these characteristics and became a small town. In the middle of the 19th century mostly there were Greek population more than Muslims in Ayasuluğ, and the biggest settlement area of Ayasuluğ, Çirkince totally had Greek population. As most of social and economical activities were in Çirkince, it would be the center of the sub-district at the end of the 1 9th century. According to the Temettuat Defteri, there were three other villages connected to Ayasuluğ except Çirkince. Their names were Nefs-i Ayasuluğ, Arvalya and Kozpinar. Agriculture and stock-breeding which were the main activities of Ottoman economy were also common in this sub-district. Wheat, barley, rye, sesame, kidney- bean, tobacco and fig, mullberry, olive, grape were the products of this area. Wheat, sesame and tobacco were the most profitable products. Also viniculture was common in this area. Stock-breeding consisted of sheep and goats, cattle and bee. Almost every family had at least one cattle and those who owned sheep and goats were shepherds. To be shepherd was a common occupation in Çirkince. Considering the occupations of the inhabitants it is clear that most dealt with stock-breeding and agriculture. And some were tradesmen and craftsmen. Inhabitants in Ayasuluğ cultured their own land by themselves or collective or hired it to some others. Selçuk started to develop with the foundation of Turkish Republic and became an important place in the sense of historical and touristic attractions.