Bölgesel yatırım teşvik uygulamalarının Konya ili ölçeğinde değerlendirilmesi

Abstract

Teşvikler, devletlerin ekonomiye yön vermek için kullandıkları en temel araçlardan biridir. Teşviklerle devlet ulaşmak istediği hedefleri yakalamak için çeşitli mekanizmalar geliştirebilir. Ülkemizde de teşvik uygulamaları Osmanlı döneminde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında uygulanmıştır. 1942'de Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun uygulama süresinin bitimi olan 1942 yılından 1960'lı yıllara kadar teşvik uygulamalarına ara verilmiştir. Planlı dönemin başlamasıyla birlikte 1963 yılında teşvik uygulamaları yeniden devreye alınmış ve günümüze kadar da döneminin gereksinimleri ile uyumlu teşvik unsurları uygulanagelmiştir. 2009 yılında teşvik uygulamaları, değişen dünya ticaret koşulları ve diğer gelişmeler çerçevesinde revize edilmiştir. İçerisinde bölgesel ve sektörel unsurları ihtiva eden bu uygulama, önceki dönem teşvik uygulamalarından farklı yönleri ile ön plana çıkmıştır. Yeni teşvik sisteminin ilk uygulama kararı olan 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar, 2012 yılında tekrar gözden geçirilerek 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar olarak revize edilmiş ve uygulamaya konulmuştur. Çalışmada 2009/15199 sayılı Karar ve 2012/3305 sayılı Karar kapsamında Konya ilinde alınan yatırım teşvik belgeleri altı başlık altında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapılan karşılaştırmalar sonucunda bölgesel yatırım teşvik uygulamaları hakkında değerlendirme yapılmıştır. 2009/15199 sayılı Karar kapsamında Konya, üç yıllık sürede iyi bir performans sergileyerek İstanbul'dan sonra en fazla teşvik belgesinin alındığı il olmuştur. 2012/3305 sayılı Karar kapsamında ilk yıllarda bir düşüş görülse de sonrasında tekrar artış gözlenmiştir. Sonuç olarak Konya'daki firmaların, bölgesel yatırım teşvik uygulamaları ile yatırımlarını artırdığı görülmüştür. İki dönem genel olarak karşılaştırıldığında sabit yatırım tutarı artarken istihdamın azaldığı görülmektedir.

Incentives are one of the most basic tools that states use to direct the economy. The state can develop various mechanisms with the incentives to achieve its goals. In our country, incentive applications were applied since the Ottoman period and in the first years of the Turkish Republic. In 1942, incentives were suspended until the end of the implementation period of the Incentive Industry Law from 1942 to the 1960s. With the commencement of the planned period, incentive applications were reintroduced in 1963 and the incentive elements that are compatible with the requirements of the period have been applied to the present day.In 2009, incentives have been revised with a study in line with changing world trade conditions and other developments. This practice, which includes regional and sectoral elements, has come to the fore with its different aspects from previous incentive applications. The Decree No. 2009/15199 on State Aid in Investments was revised in 2012 and implemented as Decree No.2012/3305 on State Aid in Investments.In this study, investment incentive certificates taken in Konya province were examined under six headings in a comparative manner. Regarding these comparisons, an evaluation was made about regional investment incentive applications. Within the scope of Decision No. 2009/15199, Konya performed well in a three-year period and became the province where the highest incentive certificate was taken after Istanbul. As a result, it has been observed that the firms in Konya increase their investments with regional investment incentive applications.