Selçuklu ve Osmanlı devletlerinde devlet adamının siyaset filozofu olarak portresi (Nizamülmülk ve Lütfi Paşa örneği)

Abstract

Antik dönemden bu yana devlet adamlarının sahip olması gereken nitelikler üzerine tartışmalarda devlet adamının aynı zamanda filozof olması gerektiği şeklinde değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmada da Selçuklu ve Osmanlı devri devlet adamlarının siyaset filozofu olarak portresini ortaya çıkarmaya gayret ettik. Bunu yaparken de her iki dönemin de ihtiyaçları doğrultusunda siyasetname türünde eserler veren aynı zamanda devlet adamı rolü üstlenen iki isim üzerinden çalışmaya yön verdik. Tarih envanterine kimi yalnızca devlet başkanı veya devlet adamı, kimi yalnızca filozof ya da düşünür olarak kayıtlı isimlerin aynı anda her iki sıfatı haiz olabileceklerini Selçuklu ve Osmanlı devri (Nizâmülmülk ve Lutfi Paşa örnekleri) üzerinden göstermeye gayret ettik. Zikrettiğimiz örnek isimlerin devlet adamı ve siyaset filozofu olarak çift kimlikli profillerini ortaya çıkarmaya çalıştık.Anahtar Kelimeler: İslam, Siyaset, Filozof, Devlet, Selçuklu, Osmanlı

Since the antiquity, statesmen should have the qualifications and debates that statesmen should have at the same time be philosophers. Here we tried to reveal the portrait of the Seljuk and Ottoman statesmen as political philosophers. In doing so, he was examined in two periods. Some of the history inventory, the president or statesman, some method philosopher who or whatever thinker currently has both titles on the Seljuk and Ottoman era (Nizâmülmülk and Lutfi Pasha varieties) were tried to be explained. As a statesman and political philosopher, we tried to reveal the double-identity profiles of the mentioned individuals.Key Words: Islam, Politics, Philosopher, State, Seljuk, Ottoman