Uygur halk destanları (icra merkezli ve karşılaştırmalı bir araştırma)

Abstract

Uygur Türklerinin millû kimliklerinin oluşmasında etkili olan destanlar, Uygurtoplumunu sosyal, siyasû ve kültürel açıdan da etkilemiştir. Bu çalışmanın amacı,çocukluğumdan beri kulaklarımda olan Uygur destanlarının sadece sanat eseri olmaklakalmayıp, anlatıldıkları sosyal çevre ve şartlarla birlikte kültürel bir değer, bir mirasolduğunu ortaya koymaktır.Çalışmamız ?Giriş? ve dört bölümden oluşmaktadır. ?Giriş? kısmında; ilk olarakUygur destanları üzerine yapılan çalışmalar hakkında bilgi verilmiş ve bu çalışmalar;derlemeler, bilimsel incelemeler ve işlenmiş malzemeler alt başlıkları altında ayrı ayrıdeğerlendirilmiştir.Birinci Bölüm'de; çalışmanın temelini oluşturmak amacıyla öncelikle destantürü ele alınmış ve destanın tanımı ile bir anlatı türü olarak destanın özellikleritartışılmıştır.kinci Bölüm'de, Uygur destan geleneği ve Uygur halk destanları konu edilmişve Uygur destanları ve özellikleri, Uygur destan icrâcıları, dil ve müzik aleti ve Uygurdestan dinleyicileri ve dinleme yeri ve zamanı hakkında bilgi verilmiştir.Üçüncü Bölüm'de ise, Uygur Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktardığımız üçUygur destanının konuları, kahramanları ve motifleri incelenmiştir.?Sonuç? kısmında, araştırmamızda elde ettiğimiz neticeler sıra iledeğerlendirilmiştir.Çalışmamızda, ?Sonuç?tan sonra, Dördüncü Bölüm olarak ?Metinler? yeralmaktadır. Bu bölümde; incelemede kullandığımız ?Emir Göroğli?, ?Boz Yiğit? ve?Gülendem? adlı üç Uygur destanın metinleri yer almaktadır.Çalışmamız, ?Dizin? ve ?Kaynaklar? kısımları ile tamamlanmıştır.

The epics, effective on the formation of Uighur Turk?s national identity havealso affected the Uighur community socially, politically and culturally. The purpose ofthis study, not only showing that the Uighur epics, which have been in my ears since mychildhood, are only arts but also betraying that they are a heritage together with theirsocial surroundings and conditions.Our study is formed of an ?Introduction? and four chapters. In the ?Introduction?part, the information about the studies on Uighur epics has been given and these studies;have been evaluated seperately under the subtitles of compilations, scientific analysesand processed materials.In the First Chapter; first of all, the type of epic has been examined in order toform the ground of the study and the definition of the epic and the features of the epic asa narration type have been discussed.In the Second Chapter, the tradition of Uighur epicism and Uighur folk epicshave been examined and the information about the Uighur epics and their features,Uighur epic tellers, their language and musical instruments and Uighur epic listenersand their listening places and their time have been given.In the Third Chapter, the themes, heros and motifs of three Uighur epics, whichwere translated into Turkey dialect of Turkish from Uighur dialect of Turkish, havebeen analysed.In the ?Conclusion? part, the conclusions which were obtained during our studyhave been evaluated respectively.In our study, there are ?Texts? after the ?Conlusion?, as the fourth chapter. Inthis chapter, three Uighur epics, named as ?Emir Göroğli?, ?Boz Yiğit? and?Gülendem? which were used in our study, take part.Our study has been completed with the parts of ?Index? and ?Bibliography?.