Hicrî ilk iki yüzyılda siyâsî, îtikâdî İslam mezhepleri ve coğrafî dağılımı

Abstract

İslam Mezhepleri Tarihi bilim dalı mezheplerin doğuş sebeplerini, teşekkül süreçlerini, doğdukları ortamı, yayıldıkları coğrafyayı, fikrî ve îtikadî yapılarını, fırkalara ayrılmalarını ve diğer mezheplerle olan bağlantılarını zaman mekan bağlamında ve fikir hadise irtibatı çerçevesinde objektif olarak ele alıp incelemektedir. Mezhep ise ''dinin anlaşılma biçimleri olarak tarif edilebilir. Mezhepler Peygamber dönemini takip eden Raşit Halifeler Devrinin sonunu bulan gelişmelerin ardından ortaya çıkmaya başlamışlardır. Sırası ile Haricilik, Mürcie, Şiilik, Mutezile ve Ehli sünnet hicri ilk iki yüzyıl içerisinde doğup teşekkül etmiş ve sistemleşmişlerdir. Bu tez onların ortaya çıkıp yayıldıkları coğrafyayı harita üzerinde coğrafi dağılım şeklinde göstererek anlatmaktadır. Arap yarımadası, Horasan ve Mavereünnehir bölgeleri, Şam Beldeleri, Mısır ve Kuzey Afrika erken dönem itibariyle ilgili yerler olarak karşımıza çıkmıştır. Mezheplerin ortaya çıktığı ve kabullenilip yayıldığı coğrafya, mezhebin fikrî arka planını ve kültürel alt yapısını anlamamıza olanak sağlayacağından dolayı tezimiz, bu anlamda yapılacak çalışmalara katkı sağlamayı hedeflemektedir.

The discipline of the History of Islamic Sects objectively discusses and examines the reasons of the emergence of the sects, their formation processes, the environment they emerged, the geography where they spread, the intellectual and theological structures, and the connections to other sects in the contexts of space and time and within the framework of connection between ideas and events. The sect can be described as the forms of understanding of religion. The sects began to emerge after the end of the reign of the Rashidun Caliphate Era following the Prophet's time. In the first two years, Kharijite, Murji'a, Shi'ism, Mutezile and Ahl-al -Sunnah emerged and became systematized respectively, in the first two centuries of the hegira. This thesis explains the geography they emerge on the map by showing in the form of geographical distribution. The Arabian Peninsula, Khorasan and Ma wara'un-nahr regions, Damascus towns, Egypt and North Africa confront us as related places as of the early period. Because the geography where the sects emerged and accepted and spread will allow us to understand the intellectual background and cultural infrastructure of the sect, our thesis aims to contribute to the studies to be performed in this sense,