19.yüzyıl`da Amerika Birleşik Devletleri`nin İzmir`deki konsolosluk faaliyetleri

Abstract

Bu tezin konusunu, 18.yy sonlarında bağımsız bir devlet olarak ortaya çıkan Amerika Birleşik Devletleri'nin, Levant ticaretinin başlangıç noktası ve merkezi konumunda bulunan İzmir'deki ticari ve siyasi faaliyetleri oluşturmaktadır. Bu ticari ve siyasi faaliyetlerin örgütlenme merkezi olarak da İzmir'deki Amerikan Konsolosluğu arşiv belgeleriyle kapsamlı bir incelemeye ve değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Birinci bölümde öncelikle konsolosluk kurumunun tarihsel gelişimi mercek altına alınmıştır. Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti'ndeki konsolosluk faaliyetleri kapitülasyonların tarihsel süreciyle beraber incelenmiş ve 19.yy.'da sayıları ve yetkileri giderek artan konsoloslukların yarattıkları sorunlar ve bu sorunların üstesinden gelmek adına yapılan düzenlemelerin analizi yapılmıştır.İkinci bölümde Amerikan Bağımsızlık savaşından itibaren Amerika Birleşik Devletleri'nin dış işleri örgütünün oluşumunda hangi parametrelerin etken olduğuna vurgu yapılarak konsolosluk ilişkileri üzerinden tüm dünya ile olan eklemlenme sürecinin izi sürülmüştür. Konsolosluk servisinin geçirdiği aşamalar, bunlara ilişkin yasama faaliyetleri ve uygulamalarda yaşanan aksaklıklar ve sorunların nedenleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde Amerika Birleşik Devletleri'nin Osmanlı Devleti ile kurduğu ilk temasın merkezi olan İzmir'deki konsolosluk faaliyetleri tüm yönleriyle ele alınmıştır. Öncelikle, resmi ilişkilerin kurulduğu 1831 tarihli ticaret antlaşmasına kadar geçen sürede de facto olarak faaliyet gösteren konsolosun faaliyetleri ve konsolosluğun resmen kurulması sürecinde yaşanan olaylar tahlil edilmiştir. Daha sonra konsolosluğun resmen tanınmasını takip eden süreçte konsolosların hangi durumlarda nasıl davrandıkları, merkeze gönderdikleri raporların niteliği incelemeye tabi tutulmuştur. 19.yy.daki uluslararası ortam dikkate alınarak Osmanlı Devleti'nin kapitalizme eklemlenme ve yarı-sömürgeleşme sürecinde hangi aşamalardan geçtiğine yapılan atıflarla Avrupa'nın haricinde batılı bir devletle olan ticari ve hukuki ilişkileri ABD'nin İzmir'deki konsolosluk faaliyetleri özelinde değerlendirilmiştir.

The US had a minimal interest in the Near/Middle East at the beginning of the nineteenth century. The region was largely the preserve of the Europeans while individual Americans laboured in the missionary and educational fields or visited the area as travelers. During the late eighteenth and early nineteenth centuries, the US Consular Service was used primarily for protecting American commerce and citizens abroad. After 1818, as their most important task until 1890s, American consuls sought to protect Treasury revenues by verifying invoices of goods about to be shipped to the US. Therefore, the US' contemporary interest in, and involvement with, the political and economic currents of Near/Middle Eastern life began quite tentatively in the 1831 with the dispatch of its first consular corps to Smyrna where also the first American missionaries had landed there in 1820. Significant growth of trade led the US to expand its consular services not only in the Near/Middle East but throughout the world in the nineteenth century.Historians have used consular reports from time to time, usually for information concerning the business life of countries other than their own but almost invariably to provide a little incidental and additional evidence, not as a major source. After an introductory chapter to the history of consuls and the capitulations, the establishment of the US Foreign Service and their existence in the Mediterranean in mid-nineteenth century has been examined. The character and motivations of American consuls and their agents, the administrative structure of the consulate, and the services it rendered to Americans and foreign nationals by interweaving cases drawn from the archives and biographical information about the individuals who served as consuls or consular agents have also been taken into consideration while examining this subject. The last chapter will mainly focus on the US consular activities in Smyrna between 1802-1906, (the consular service of the US was re-organized by an act of April 15, 1906) through the consular dispatches of American Consuls which are archived as microfilms at NARA (National Archives and Records Administration).