Tanzimat`tan II. Meşrutiyet`e Prizren

Abstract

İzafi lokasyonu oldukça uygun olan Prizren Sancağı, bu özelliğiyle eski çağlardan itibaren önemli yerleşimlere sahip oldu. XIX. Yüzyılda Prizren şehri hem Balkanlar'daki Osmanlı modernleşmesinin hem de hızla gelişen uluslararası ticaretin önemli merkezlerinden biri haline geldi. Prizren, Berlin Kongresi sonrası Arnavutlarla meskûn yerlerin pay edilmesi üzerine Arnavut uluslaşmasının odağı konumuna yükseldi. Olayları yakından takip etmek isteyen İngiltere, Fransa, Rusya, Avusturya- Macaristan ve İtalya gibi büyük devletler burada konsolosluklar açtılar.Birçok etnik kökeni bünyesinde barındıran Prizren'in ekonomisi büyük ölçüde zanaatlara ve ticarete dayanmaktadır. Etnik-mesleki ayrışım toplumsal işbölümünün parçası olarak gelişmiştir. Balkanlar'ın en büyük zanaat merkezlerinden biridir. Tüfekçi, kuyumcu ve bıçakçı ustalarının namları tüm Balkanlar'da ve Anadolu bilinmekteydi. Ticaret, Süveyş Kanalı açılıncaya kadar ağırlıkla Adriyatik sahillerindeki limanlarla özellikle de İşkodra'yla yapılıyordu. Daha sonra ticaretin yönü doğu istikametine kayarak Selanik Limanı'nı önem kazanmıştır. Çünkü Sanayi İnkılâbı sonrası kapitalizmin iyice gelişmesiyle daha ucuz ve bol Avrupa kökenli mallar Selanik Limanı'ndan uygun fiyatla tedarik edilebiliyordu.Modernleşmenin somut örneklerinden biri olan demiryolunun bölgede yarattığı dönüşüm sonucu tipik bir Balkan şehri olan Prizren'in ekonomisi ve ticareti zayıfladı. Gün geçtikçe artan kapitalist ekonomik ilişkiler, şehir ekonomisine ağır bir darbe indirmiştir. Sermaye sahiplerinin üretim ve tüketim alışkanlıkları da sanayi sektörüne yansımayınca sosyo-ekonomik yapı zaman içinde değişmiştir. Dolayısıyla değişimle birlikte gümrükler, aşırı vergi oranları, ulaşım imkânları, suistimaller ve devlet tekeli sebepleri de eklenince Prizren ekonomisi alt-üst oldu. Transit ticaret gerileyerek kabuğuna çekilmek zorunda kaldı. Ayrıca zamanla birçok zanaatın ortadan kalkarak maziye karışmasına neden oldu.

With an appropriate location Prizren Region has had very important settlements since ancient times because of this feature. In 19th century city of Prizren has became one of the important center both in Ottoman modernization in Balkans and rapidly growing international trade. After Berlin Congress, Prizren, has moved into the position in focus on the Albanian?s nationality with the Albanian share of the residential location. Some countries, as England, France, Russia, Italy and Austria ? Hungary opened consulates in Prizren for following the incidents closely.Prizren Economy, which has included many ethnic origins, largely depended on trade and commerce. Ethnic occupational decomposition developed as a part of social work share. Prizren used to be one of the biggest craft center in Balkans. The fame of Gunners, Jewelry, Knife makers was well known in Balkans and also in Anatolia. Until Sues Canal was opened commerce and trade were heavily made at Adriatic Coast ports, especially at İşkodra.The direction of trade moved to the east and Thessalonica has become very important port. After the industrial revolution and also after the development of capitalism Thessalonica became the center part in which cheaper and abundant European origin goods could be found in convenient price.One of the concrete examples of modernization in these times was railway and this example created a conversion which caused economic weakness in Prizren as being the city of Balkans. Ever, increasing capitalist economic relations has a heavy blow about city?s economy. When production and consumption habits of capital owners in the industrial sector didn?t reflect their effect on economy so the economic structure of the city had changed in that time. Therefore, with charge customs, excessive tax rates, transportation facilities and monopoly abuse of government had caused bad affection on city?s economy. Transit trade was forced to withdraw backing its shell. In addition to that this situation also caused many crafts to be disappeared over time.