İzmir ve çevresi Zeybek oyunlarına eşlik eden geleneksel çalgı takımları

Abstract

Eski çağlardan günümüze insanlık tarihine sahip olan bu coğrafyada geleneksel ve bölgesel unsurlar halen varlık ve etkinliklerini devam ettirmektedir. Dolayısıyla bu bölge, araştırmacıların ilgi alanları bakımından çarpıcı özelliklere sahip, geniş bir araştırma sahası durumundadır. Bu sahanın araştırmaya değer konularından biri de zeybek kültürü ve onun içerisinde yer alan zeybek oyunları, müziği ve müzik ediminde ön planda yer alan, işlevsel bağlamda da önemli rolleri bulunan ?geleneksel çalgı takımları?dır.Çalgı Takımı teriminin Türkiye'de ne zaman kullanılmaya başlandığı hakkında ulaşabildiğimiz bir yazılı kaynak bulunmamaktadır. Tarihsel anlamda bazı kaynaklara dayandırılan çalgı takımlarının tarihi sürecine yönelik derlemeye çalışılan bilgiler, kişisel çıkarımlardan öteye gidememiştir. Bu çıkarımlar sonucu, bir ?geleneksel çalgı takımı? tanımı gereksinimi doğmuştur. Bu doğrultuda; ?En az iki farklı çalgıdan oluşan, yerel kültür çevresindeki müzik kültürü içerisinde yetişmiş, yörenin geleneksel müzik dağarına sahip müzisyenlerden oluşan grup? olarak tanımlamak doğru bir tanım olacaktır.Geleneksel çalgı takımlarında kullanılan çalgıların yöre oyun ve müzik kültürünü şekillendirdiği tespit edilmiştir. Çalgılar yöreye ve eşlik edilecek zeybek türüne göre çeşitlilik göstermektedir. İzmir ve çevresi geleneksel erkek zeybek oyun ve müzik kültürü içerisinde yapılan araştırmalarda davul-zurna, davul-klarnet, davul-klarnet-trompet-trampet gibi çalgıların oluşturduğu saptanmıştır.Çalgı takımlarıyla birebir ilişkili müzisyen olan kişi, gelenek içerisinde bazı roller üstlenmiştir. ?Oyuncu-çalgı takımı? ve ?oyun geleneği -çalgı takımı? arasında birbirine bağlı ve birbirini tamamlayan faktörler tespit edilmiştir.

Since the ancient times, traditional and regional features have been existing in this area which owns the mankind history. So this area attracts the researchers and stands as an important place. One of the issues of this area which worths investing is the Zeybek Culture, the dances it owns, its music and the traditional instruments that plays important roles in music performance.We haven't got a written source of when the term of ?music ensemble? began to be used. The information that was trying to be gathered together could not go further than personal assumptions. As a result of those assumptions, a need for the term ?traditional music ensemble? have arisen.According to this, it will be appropriate to describe it as a group that consists of musicians who possesses the traditional music repertory of that area and is formed by at least two different instruments.It has been detected that the instruments used in the ?traditional music ensemble? have been shaping the area's dance and music culture. Instruments vary according to the area and the type of ?zeybek?. It has been stated that in the researches of traditional male ?zeybek dance? and music culture in the surroindings of Izmir, drum and horn, drum and clarinet, drum-clarinet-trumpet have formed its music.The musician who is directly related to the instruments, have some roles in that tradition. Some features have been detected between ?dancer-music ensemble? and ?dance tradition-music ensemble?.