Gelenek dışı edebiyatı kuramsallaştırmak: Bir postmodern roman formu ve geç kapitalist kültürün bir yansıması olarak kült edebiyat

Abstract

Bu tez temel olarak, yirminci yüzyılın son çeyreğinde, kült edebiyatın tarihsel vetoplumsal özelliklerini, gelenek dışı edebiyatın yerleşik edebiyat geleneği karşısındakonumlanışının ideolojik gelişimi bağlamında inceleyecektir. Bu çalışmanın, öncelikleedebiyatın ve genel anlamda sanatın kurgulanışı, toplumsal kabulü ve ideolojik rolününbiçimlenmesi anlamında edebiyat geleneğini ve bu geleneğin dışladığı ve ötekileştirdiği gelenekdışı edebi üretimi anlamamıza yardımcı olması düşünülmektedir. Bu doktora tezi, ayrıca,Amerikan edebiyatının kurucu temalarından birisi olan bireyin toplum içindeki yalnızlığı vekimlik arayışını yeni anlatı formları ve yeni bir dil ile ifade eden kült edebiyatın, içerdiğipostmodern nihilizm ve alaycılık ile kendinden önce gelen avant-garde ve Beat kuşağı gibidönemsel akımlardan hangi noktalarda ayrıldığını tartışacaktır. Genellikle, yerleşik ve kurumsaledebiyat geleneğinin dışında tutulmuş ya da bunu bilinçli olarak seçmiş yazarlarca, dilsel,kurgusal ve tematik anlamda genel geçer edebiyat anlayışının ve beğenilerinin dışında üretilenve sadece belirli bir alt kültürel grup tarafından benimsenmiş ve neredeyse kutsallaştırmayavaracak derecede bir aidiyet bağı ile bir eser okur ilişkisi ile tanımlanabilecek kült edebiyat,kültürün kitleselleştiği ölçüde bireyselleştiği postmodern çağda edebi üretimin önemli bir alanıhaline gelmiştir.Bu açıdan bakıldığında, kült edebiyat düzenden çok düzensizliğe, yapısal ve dilselbütünlük ve uyumdan çok ?kültürel anarşiye? yaptığı vurgu ve belirli bir tanımlamadan veyerleşik yapılanmadan kaçınarak sürekli olarak kendi diyalektik zıttını temsil etmesi ile altkültürel grupların ve karşı kültürel oluşumların temsilcisi oldu. Bu durumda, bu doktora tezi,postmoderniteyi sadece toplumsal ve kültürel bir olgu olarak algılamayarak, geç kapitalistdönemin ideolojik ve tarihsel koşullarının ürünü bir toplumsal kırılma anı olarak ele alacaktır.Bu saptamanın ışığında, kült edebiyatın yerleşik bir edebi geleneği reddi ve edebiyattaki gelenek165ve gelenek dışı konumlar arasındaki kültürel farklılık, kültürel üretimin kurumsallaşmış,ticarileşmiş ve tekelleşmiş hallerine verilmiş böylesi bir tepki olarak yorumlanacaktır. Butespitin temelinde, Pierre Bourdieu'nun toplumsal dinamiklerin kaynağı olarak kabul ettiğiekonomik ve kültürel kapital temelinde kurulmuş toplumsal hiyerarşinin oluşumuna karşı altkültür grupların tepkisel ifadesinin kült edebiyat üzerinden yansıması yatmaktadır. Kült edebiyat,Ihab Hassan'ın ?sessizlik edebiyatı?, Deleuze ve Guattari'nin ?küçük edebiyat (minor literature)?olarak da tanımladığı bir ?karşı edebiyat? içinde bir ?karşı dil? kullanarak seçkinci kültürünideolojik egemenliğini ve hiyerarşisini reddeder.Sonuç olarak, bu doktora tezi, Amerikan edebiyatında yerleşik edebiyat geleneği vegelenek dışı edebiyatın oluşumunu, Marksist eleştiri kuramı yardımı ile, tarihsel ve toplumsal birbakış açısından irdemeleyi ve geçen yüzyılın son çeyreğinde postmodernite ile birlikte ortayaçıkan toplumsal ve kültürel dağılmanın birey ve bireyin kimlik algıları üzerine etkileriniincelemeyi amaçlamaktadır. Kültürün ve sanatın oluşumunun hegemonik iktidar ilişkilerindenbağımsız olamayacağını ve kültüre ve sanata dair değer yargılarının ve ölçütlerintanımlanmasının aynı zamanda bu ölçütlerin karşıtlarının da üretilmesi süreci olduğunu akıldatutarak, Amerikan kültüründe edebiyat dışı geleneğin oluşumunun ve gelişiminin, bireyin öznelkonumunu toplumsal ve ideolojik ilişkiler ağı hiyerarşi içinde belirlemesi ve bu konumüzerinden kültürel tüketim mekanizmalarına katılması süreçlerinin incelenmesi ile anlaşılacağı düşünülmektedir.

This doctoral dissertation mainly aims to analyze social and cultural significance of cultliterature in the late 20th century American literature in terms of the ideological formation anddisposition of non-canonical literature in opposition to canonical literature. Such a study isthought to help us understand canonical literature and its fundamental role in establishing thenorms of artistic and literary creation, and its function in manufacturing consent and hegemonicdomain of literary production and consumption as well as its agency in marginalizing andlabeling non-canonical literature as the other. The dissertation, also, seeks to discuss cultliterature as a new genre embodying a new lingual and formal content, and as the inheritor of anartistic lineage, ranging from avant-garde to Beat generation, focusing on the American Adam?ssearch for identity and alienation yet diverging with a substantial emphasis on postmodern ironyand nihilism. Any attempt to define cult literature appears to fail due to its uncertainty andinformality but it is generally characterized with authors who were disregarded by the literarycanons, or sometimes who intentionally preferred to be so, and with a lingual, formal andthematic avant-gardism. As far as literary production is concerned, cult seems to have beendeprived of its religious meaning; on the contrary, cult literature is a literary subculture qualifiedwith an almost obsessive interest and identification, a devotion and awe going beyond the limitsof literary consumption, and therefore it has become a significant and worthwhile field of literaryand cultural study in postmodern times when things become global as they become personal.Furthermore, especially in post-war America, subaltern masses, ethnic, religious andgender differences became culturally visible and gained respect and interest in cultural arena.The postmodern emphasis on fiction based on difference, locality and unstability not onlychallenged and shattered ?White Dead Man? canonicity in American literarure but also yielded?literary traditions? which were uncertain about the nature of literary products, the ultimatepurpose of writing and the disposition of the author. Ironically, though these literary traditions167once rose up against literary chains of being, institutionalization and monopolization of literaryproduction, they erected their canonical towers of Babel as a result of academic professionalism,reification of cultural values, commodification of literary products in late capitalist culture. In thelight of such a discussion, cult literature has been assumed to be the true representative of theoutsiders, subalterns, suppressed masses and culturally and socially alienated youth cultures withits constant emphasis on chaos rather than order, ?cultural anarchy? rather than lingual andformal unity and cultural multidimensionality rather than one dimensional conformity. Thus, thisdoctoral dissertation will not tend to regard postmodernity as a social and cultural phenomenon;instead it will depict postmodernity as a breaking point in cultural history of mankind illustratingthe interrelations with economic and ideological conditions. Therefore, cult literature?sreactionary resentment towards canonical literary production appears to be a yearning towardsglorification of institutionalized, monopolized and commodified forms of literature.As a conclusion, this doctoral dissertation will discuss the social and historical, thusnecessarily ideological, agents in the formation of American canonical and inevitablynoncanonical literature and the effects of postmodern cultural dissolution on American cultureand individuals with the help of post-Marxist critical theory. Keeping in mind that culturalproduction can?t be free from hegemonic power relations and that the process of setting thecultural norms and values is also a process of producing their dialectical oppositions, thedevelopment of cult literature and its cultural significance can only be understood by analyzingAmerican individual?s self-perception and social and cultural hierarchical positioning of himselfand his agency in cultural and literary production and consumption in the United States.