İlköğretim okul müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan öğretimsel liderlik rolleri ile iletişim tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Etkili okula ulaşmada ilk adım etkili ve yeterli yöneticiye bağlıdır. Etkili okulların öğrencibaşarısı üzerinde etkili olması ve güçlü öğretimsel liderler tarafından yönetiliyor olmasıöğretimsel liderlik araştırmalarına hız kazandırmıştır. Öğretimsel lider olarak okul müdürleriolumlu bir okul iklimi kurarak etkin öğrenmenin temelini oluşturmalıdır. Okul müdürleriokulun varlık nedeninin öğrencinin başarılı bir şekilde yetişmesini sağlamak olduğunuunutmamalıdır.İletişim yöneticilerin sürekli iç içe olduğu bir süreçtir. Eğitimde başarıya ulaşmanın temelyollarından birisi kurum içerisinde olumlu bir iletişim ortamı sağlamaktır. Özellikle yönetici veöğretmenler arasında kurulan olumlu iletişim eğitimde verimliliği etkilemektedir. Okul müdürlerinin asıl işiöğretim liderliği olmalı ve başarıya ulaşmak için öğretim liderliği görevini gerçekleştirirken öğretmenlerlegüçlü bir iletişim kurmalıdır. Yapılan araştırmalar sonucunda okul müdürlerinin okulda başarının anahtarıolduğu görülmekte olup; öğretimsel liderlik rollerini gerçekleştirme düzeyleri ile eğitim kadrosuylakurduğu iletişim tarzlarına ilişkin öğretmen algıları ve beklentileri önem kazanmaktadır.Bu araştırmanın amacı; İstanbul ili Kartal ilçesinde görev yapan resmi ilköğretim okulu müdürlerininöğretmenler tarafından algılanan öğretimsel liderlik rolleri ile iletişim tarzları arasındaki ilişkiyibelirlemektir. İstanbul ili Kartal ilçesi resmi ilköğretim okullarında 2006?2007 öğretim yılında görevyapan öğretmenler araştırmanın kapsamını oluşturmaktadır. Araştırmada tesadüfi örnekleme yoluylabelirlenmiş 24 ilköğretim okulunda görev yapan toplam 435 öğretmene anket uygulanmıştır.Araştırmada veri toplama aracı olarak Öğretimsel Liderlik Ölçeği (Şişman, 2004), İletişim BecerileriAnketi (Özer, 2002) ve araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Toplananverilerin çözümlenmesinde SPSS paket programından yararlanılmıştır. Sonuçlar istatistiksel yöntemlerolan bağımsız grup t-testi, tek yönlü Anova testi, non-parametrik Kruskal Wallis-H testi, Pearsonmomentler çarpımı korelasyon analizi kullanılarak yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre aşağıdakisonuçlara ulaşılmıştır:İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan öğretimsel liderlikrollerinden; Okulun Amaçlarının Belirlenmesi ve Paylaşılması rollerine çoğu zaman, EğitimProgramı ve Öğretim Sürecinin Yönetimi rollerine ara sıra, Öğretim Süreci ve ÖğrencilerininDeğerlendirilmesi ve Geliştirilmesi rollerine ara sıra, Öğretmenlerin Desteklenmesi veGeliştirilmesi rollerine ara sıra ve Düzenli Öğrenme-Öğretme Çevresinin ve İklimininOluşturulması rollerine ara sıra algısına sahiptirler. Bu sonuçlara göre ilköğretim okulumüdürleri öğretimsel liderlik rollerini sergilemedikleri söylenebilir.İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan iletişim becerilerinde ara sıraalgısına sahip olduğu saptanmıştır. İlköğretim okulu müdürlerinin iletişim becerilerinin düşükolduğu söylenebilirİlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan öğretimsel liderlikrollerinden; okulun amaçlarının belirlenmesi ve paylaşılması, eğitim programı ve öğretimsürecinin yönetimi, öğretim süreci ve öğrencilerinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi,öğretmenlerin desteklenmesi ve geliştirilmesi ve düzenli öğrenme-öğretme çevresinin veikliminin oluşturulması alt boyutlarında ki algılarda öğretmenlerinin cinsiyetleri, yaşları,branşları, eğitim düzeyleri, mesleki kıdemleri, bulunduğu okuldaki görev süresi ve yöneticisiile çalışma süresi değişkenleri açısından anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan iletişim becerilerinialgılamalarında öğretmenlerinin cinsiyetleri, yaşları, branşları, eğitim düzeyleri, meslekikıdemleri, bulunduğu okuldaki görev süresi ve yöneticisi ile çalışma süresi değişkenleriaçısından anlamlı bir farklılık bulunamamıştırİlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan öğretimsel liderlikrollerinden; Okulun Amaçlarının Belirlenmesi ve Paylaşılması, Eğitim Programı ve ÖğretimSürecinin Yönetimi, Öğretim Süreci ve Öğrencilerinin Değerlendirilmesi ve Geliştirilmesi,Öğretmenlerin Desteklenmesi ve Geliştirilmesi ve Düzenli Öğrenme-Öğretme Çevresinin veİkliminin Oluşturulması rolleri ile iletişim becerisi algıları arasındaki ilişkiye bakıldığı zamanpozitif yönde ilişki vardır. Bu sonuca göre ilköğretim okulu müdürlerinin sergiledikleriöğretimsel liderlik rolleri ve iletişim becerileri birbirlerini olumlu olarak etkilemektedirler.

The first criteria in ensuring an effective school depends on the availability of an effective andsufficient president. The fact that effective schools, that are managed by strong educationalleaders, influence the success of the students paved the way to increased number of studies oneducational leadership. School leaders, as educational leaders should prepare the grounds ofeffective learning by ensuring a positive school environment. School presidends should notforget that the reason d?etre of schools is ensuring the success of the students.Communication is a process that managers are always tackling with. One of the main ways of reachingsuccess in education is to provide a positive communication atmosphere in the institution. The positiverelationship between the school president and the teachers effect efficiency in education. The mainresponsibility of school presidents should be being an educational leader and establishing a strongrelationship with the teachers while carrying out this task. Conducted studies prove that schoolpresidents are perceived as the key milestone in the success of the school and their communication withthe teachers as well as the level of achieving educational leadership roles gained importanceThe main purpose of this study is to determine the relationship between the perceived educationalleadership of the school principals working in public schools in İstanbul, Kartal and their ways ofcommunication. The study has been conducted on the on 435 randomly selected teachers who work in24 primary and secondary schools in Istanbul, Kartal in 2006?2007.Educational Leadership Scala (Şişman, 2004), Communication Skills Questionnare (Özer, 2002) andPersonal Data Form that has been developed by the researcher has been utilized in this study as ameans of collecting information; moreover, SPSS computer program has been utilized in analizing theobtained data. The results have been interpreted by using statistical methods such as independent grouptest, unilateral Anova Test, non-parametrical Kruskal Wallis-H Test and Pearson Multiple MomentsCorrelation Analysis, from which the below conclusions have been derived:The perceived educational leadership roles of primary and secondary school principals byteachers are as follwos:? Determining and sharing the aims of the school - often? Managing the education program and process - sometimes? Education process, evaluating and developing students - sometimes? Supporting and developing teachers - sometimes? Ensuring appropriate education environment - sometimesThe above findings might indicate that primary and secondary school principals do notdisplay educational leadership roles.The teachers who participated to this study rated the perceived communication skills of theschool principals as ?sometimes?, which might be concluded by the claim that the level ofcommunication skills of primary and secondary school principals is law.This study didn?t find any significant difference between the relationship of the perceivedroles of determining and sharing the aims of the school, managing the education program andprocess, education process, evaluating and developing students, supporting and developingteachers, ensuring appropriate education environment with the gender, age, branch, level ofeducation, total time of service in occupation, total time of service in their current schools andthe time worked with the school principals.A positive correlation has been detected between the perceived roles of determining andsharing the aims of the school, managing the education program and process, educationprocess, evaluating and developing students, supporting and developing teachers, ensuringappropriate education environment and communication skills, which might lead to theconclusion that educational leadership roles and communication skills effect each otherpositively