Mevlevi anlayış usul ve adabında eski türk dininin izleri

Abstract

Bu araştırmada, Mevlana'nın felsefesi, dine ve dini kavramlara yaklaşımı, ibadette olsunyorumlamada olsun ortaya koyduğu farklılığı geçmişinde ve kökeninde yatan İslam'danönceki dininde aranmaktadır. Araştırmada öncelikle Mevleviliğin ve Şamanizm'in özgünnitelikleri ortaya kunulmuş Mevlevilik'deki Şamani öğelerin belirlenmesine ve Mevlana'nın,geçmişiyle bağlantılı olarak değerlendirilmesine çalışılmıştır. Şamanizm ve Mevlevilikarasında bir çok benzerlik saptanmış olup, bunlar başlıklar halinde belirlenerek, alançalışmasında elde edilen bulgularla desteklenmiştir. Bu konunun aydınlatılması için GornoAltay ve Koşağaç'ta toplam 13 kamın ve tanrıcının görüşlerine odaklanılmıştır.Araştırmanın birinci bölümünde; öncelikle literatür çalışması yapılmış ve geçmiştengünümüze Mevlana'nın farklılığı, hakkındaki yorum ve görüşler üzerinde durulmuştur ve yinebirinci bölümde, araştırmaya katılacak tanrıcılarla derinlemesine görüşme yaparken sorulacakolan yapılandırılmış görüşme soruları hazırlanmıştır. Daha sonra ise, yapılmış literatürçalışmaları ile konuya giriş yapılmış ve Mevlevilik ile Ak dinin kendine özgü temel özellikleriverilmiştir.Araştırmanın bulgular ve sonuç bölümlerinde ölüm, ibadet, ibadethane, cennet, cehennem gibitemel dini kavramlarda iki akımın kesişme noktaları başlıklar halinde toplanarak, Kam inancıile Mevlevilik arasındaki temel benzerlikler ortaya konmuştur. Ak din ile Mevleviliğin çağdaşdünyada neden birer yükselen değer haline geldiği ve Mevlana'nın Şems'den etkilenmesebepleri ile ilgili görüş bildirilmiştir.Bu araştırmanın her aşamasında, bizlere gösterilen, antropoloji biliminde uyulması gerekliolan belli kurallara uyulmaya özen gösterilmiştir.

In this research Mevlana?s philosophy, his approach to religion and religious notions, hisdifference and distinguishing features both in worship and interpretation are being seeked inOld Turkish Religion that lays in Mevlana?s past and origin. My aim is to determine shamanicelements in Mevlevis, to examine Mevlana?s perspective from the past and to evaluateMevlevis related to past. Because the perspective can only be gained from examining the past.For illuminating this subject, 13 kam and tengrienists? views has been taken.In the first part of this research; first the work of literature is done and dwelled upon the pastand present views and comments about what makes Mevlana?s philosophy different fromothers, what is the source of this great difference. After that the structuralized questions areprepared for the tengrienists and Kams to lead the interview profoundly. Later subject topicshave been formed with the literature studies and the basic features of Mevlevis andShamanizm are given.In the findings and consequences part of research, the common points of two differentunderstanding of faith about basic religious notions such as death, worshiping, paradise, hellare determined by topic. In this way, the basic similarities between Kam and Mevlevi aredisplayed and views is given about why shamanism and Mevlevi philosophy is becoming arising value in the modern world and the reasons why Mevlana was influenced by Şems somuch.On the every step of this research it is taken great care in following the rules of theantropology science necessary to obey.